Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Deze meer dan 80 jaar oude gedachte mocht filosoof Jurrien Hamer in de Volkskrant van 15 oktober 2022 breed uitventen. Wat een naïviteit. Onze problemen teruggevoerd op het individu; de oplossing: als iedereen individueel nu maar het goede doet… En dan zijn ‘analyse’: de belangrijkste rem op verandering zou volgens Hamer trots zijn. De varkenshouder zou na veertig jaar investeren en ploeteren te trots zijn op zijn werk om dat te kunnen verlaten. De consument zou te trots zijn om foute keuzes in het verleden te kunnen toegeven. Lees verder →
Tag archieven: individualisme
De opgepompte waarde van het individu

Een still uit The Unfixable Thought Machine. Een mustsee van David Firth
De zielhoeders
Onder andere door het lezen van de autobiografie van Irvin Yalom en door de “rechtsgang” rond de moordenaar van Anne Faber wordt de dubieuze bijdrage van de psychiatrie en veel andere psychische hulpverlening aan onze samenleving duidelijk. Om te beginnen in de vorm van de individuele analytische therapie, al of niet van freudiaanse snit. Dat is de luxe variant van andere vormen van hedendaagse psychische dokterij, waaronder behalve vormen zoals groeps- en gedragstherapie ook medicatie, meditatie, coaching, mindfulness en allerlei varianten van oosterse mystiek vallen. Lees verder →
Iedereen is rechts
Er bestaat geen grotere misvatting dan radicale bewegingen als Antifa en BLM, US Democraten, Groenen en Sociaal-democraten “links” te noemen Als we tenminste willen vasthouden aan het uitgangspunt dat links is wat zich tegen de bestaande orde uitspreekt: op belangrijke punten een wezenlijk andere inrichting van de samenleving voorstaat. Het blijkt dat op parlementair niveau, maar ook in de maatschappij zelf, geen ideeën meer leven voor een andere ordening, een enkele oude intellectueel zoals ondergetekende uitgezonderd. Lees verder →
Asimov’s lockdown
Hochdeutschland: daar kan Thierry Baudet nog wat van leren
Wanneer is een boek een goede roman? Natuurlijk, het moet over mensen van vlees en bloed gaan, hun gedachten, onderlinge verhoudingen, beweegredenen, daar diepte aan geven. Liefst nog een beetje liefde en seks. Het dagelijks leven mag aan de orde komen maar zonder maatschappelijke relevantie vind ik er niets aan. Een interessante, inventieve schrijfstijl is een vereiste: zinnen waar je een streep onder zou willen zetten, omdat ze zo raak weergeven waar het om draait. Voldoende humor.
Michel Houellebecq is de absolute top, maar Schimmelbusch kan er ook wat van. Niet voor niets noemt de Süddeutsche Zeitung Hochdeutschland het Duitse een antwoord op Houellebecqs Onderworpen. Schimmelbusch (1975) werkte zelf jaren als consultant bij een investeringsbank in Londen en kent dat wereldje duidelijk van binnenuit.
Coronavirus – Hyper-individualisme alom tegenwoordig

Still uit “The Ballad of Narayama”
Weet iemand nog wat vaderlandsliefde is? De hedendaagse zogenaamde patriotten in ieder geval niet. De kern van vaderlandsliefde is dat de groep, oorspronkelijk de stam, maar in dit geval het vaderland — wat dat ook moge zijn — voorgaat boven het individu. Uiteindelijk komt dat er op neer dat het individu bereid moet zijn zich op te offeren voor de groep. En dat met liefde. Ik schreef er al eerder over in Vergrijzing en de waarde van het leven. De daar genoemde film The Ballad of Narayama (1983, gouden palm 1984) zou iedereen eens goed moeten bekijken. Lees verder →
Ik leg het nog een keer uit
Yes, we must, indeed, all hang together, or most assuredly we shall all hang separately.
Benjamin Franklin bij de ondertekening van de “The Declaration of Independence” (1776)
Een bevriende autistische aap schrijft veel goede stukken, maar af en toe slaat hij de plank gruwelijk mis. Over de politieke actualiteit in binnen- en buitenland gaat het goed, maar als het om de achterliggende patronen gaat zet hij regelmatig een kromme boom op. Als zoveel kritische — maar in hun hart liberale of zelfs libertarische geesten — hemelt hij het “individu” en de “vrijheid” op en veroordeelt alles wat riekt naar “groepsvorming”, “groepsdwang” of collectivisme. Citaatje:
Die dwangmatige heersideologie is het collectivisme. Dwingend èn dwangmatig. Mensen hebben van nature een sterke drang samen te werken en als groep te functioneren – het is onderdeel van ons evolutionaire succes. Tegelijkertijd is individualisme minstens zo belangrijk geweest voor het tot stand komen van de moderne maatschap-pij zoals die door het westen tot stand is gebracht. Het is vooral de interactie tussen individualisme en collectivisme die ons bracht waar we nu zijn.
Tegen de verdrukking in, want de meeste mensen vinden het vreselijk eng, buiten de kudde. Collectiviteit blijkt voor het gros van de maatschappij een sterkere drijfveer dan individualiteit, als je het gaat onderzoeken.
Feest: verbijsterend consumentisme
Aan de keukentafel bespreken we het feestnummer van Volkskrant Magazine (24 november 2018). Twee artikelen strijden om voorrang. Ik vind het artikel over nieuwe rituelen het meest zorgelijk. De overkant van de tafel kiest voor champagne. Het eerste beschrijft hoe mensen meegesleurd worden in steeds extravaganter rituelen. Van babyshowers, via kinderpartijtjes, 21-dinners tot viering van de scheiding. De auteur ziet deze rituelen als een vervanging van de vroegere, kerkelijke rituelen en duidt ze als samen het leven vieren, en betekenis geven. Wij denken dat ze eerder een manier zijn om anderen te imponeren. Wie zei het ook alweer? “Geld uitgeven dat je niet hebt aan spullen die je niet nodig hebt om mensen te imponeren die je niet aardig vindt.” Mijn zorg betreft het feit dat mensen hierin meegesleept worden. Dat je er niet bij hoort als je niet meedoet. Dat je steeds maar weer nieuwe dingen moet bedenken en geld moet uitgeven dat je veelal niet hebt. Jouw feest moet beter zijn dan dat van je vrienden. Het voordeel van de oude rituelen was dat ze ieder jaar hetzelfde waren. Je kon de oude kerstballen gebruiken, de kerststal van zolder halen, je at worstenbroodjes na de nachtmis, je verstopte beschilderde eieren met Pasen. Alleen met Sinterklaas moest je origineel zijn: een surprise bedenken, een gedicht schrijven. Maar dat mocht juist geen geld kosten. Lees verder →
De meeste mensen willen een tevreden slaaf zijn
Een vervolg op De gelukkige slaaf
Het “vrije” Westerse individu kan het niet winnen van een georganiseerde islam. Het verdacht maken van iedere vorm van groepsvorming en het ophemelen van het vrije individu speelt de islam in de kaart. Lees verder →
Ontsporen uit de ratrace. Kan dat?
Wonderlijk, hoe mensen aan het eind van een goed begonnen verhaal kunnen ontsporen.
Marian Donner stelt in de Volkskrant van zaterdag 5 mei voor de loser te omarmen, omdat die uit de ratrace durft te stappen. Dat lijken de enigen die het rad van de wereld een andere kant op kunnen laten gaan. Het stuk begint goed, met een kritiek op de gedachte dat het allemaal aan jezelf ligt als je niet slaagt in deze maatschappij. Succes als keuze. Yoga en mindfulness als verdoving, het geestelijke equivalent van ritalin, bedoeld om mensen rustig te houden. “Om ervoor te zorgen dat ze al hun woede en angst op een lelieblad aan zich voorbij laten trekken. (…) En vergeten hoe onbegrijpelijk de wereld werkelijk is.” Lees verder →