De wereld van een groep jager-verzamelaars was overzichtelijk. Plannen waren simpel en uitvoerbaar. Die werden regelmatig doorbroken door rampen en ziektes, maar dat waren de hogere machten van de natuur waar het menselijk handelen toen geen enkele greep op had. Pas toen men met andere groepen bekend raakte en men steeds meer technieken ontwikkelde om die andere groepen en de natuur de baas te worden werd er geschiedenis gemaakt. Lees verder →
Enige tijd geleden organiseerde ik een vertoning van Koyaanisqatsi voor een bescheiden gezelschap. Het doel was enig gevoel op te wekken voor het feit dat men allereerst onderdeel van de maatschappij is. Een wereldomspannend netwerk van groepen waarin de arbeidsdeling georganiseerd is. Het beleven van die ervaring zou dan moeten leiden tot een levensbeschouwing waarin solidariteit, het belang van de groep, een grote plaats inneemt en individualiteit, het belang van het individu, een kleinere. Lees verder →
Je gelooft in de wereldwijde broederschap van mensen of je gelooft er niet in.
Je gelooft in door de mens veroorzaakte opwarming of je gelooft er niet in.
Je gelooft in de schuld van de witte man of je gelooft er niet in.
Je gelooft in de natiestaat of je gelooft er niet in.
Dit zijn belangrijke tegenstellingen die de samenleving splijten. En wel zodanig dat er geen gesprek meer over mogelijk is. Dat is goed te merken op Twitter waar de verschillend-gelovigen in toenemende mate elkaar ontvolgen of blokkeren. Lees verder →
Beeld uit “Kooyaanisqatsi” Reggio/Glass USA 1982
De mens is een sociaal wezen. En daarmee bedoel ik niet dat hij graag naar feestjes of verjaardagen gaat of zo makkelijk met andere mensen omgaat. Dat die mens over “sociale vaardigheden” beschikt. Nee, alle mensen danken hun bestaan aan de maatschappelijke structuren waarin zij tot stand komen. De opvoeding, scholing en de omgang met anderen, zelfs als die afwijzing en isolement inhouden. Dit alles is noodzakelijk om de maatschappij in stand te houden; om er voor te zorgen dat het menselijk bestaan zich kan voortzetten doordat de deelnemers, de individuele mensen hun rol in het geheel op zich kunnen nemen. De mens beheerst de natuur en daarmee zijn eigen voortbestaan door samenwerking en taakverdeling. Lees verder →
 |
Na het bezoek van Bruno bleef Michel twee weken lang op bed liggen. Inderdaad, zo vroeg hij zich af, hoe zou een samenleving kunnen voortbestaan zonder religie? Dat leek al heel moeilijk in het geval van een individu. Een aantal dagen lang bestudeerde hij de verwarming links van zijn bed. Als dat nodig was vulden de ribben zich met warm water, het was een nuttig, ingenieus mechanisme; maar hoe lang kon de westerse samenleving blijven voortbestaan zonder welke religie dan ook? Houellebecq, Elementaire Deeltjes (1998) |
De conclusie van het vorige deel, Een klein groot verhaal, was dat de voordelen van het heersende grote verhaal, het liberale humanisme, niet meer opwogen tegen de nadelen. Lees verder →
“De tijd van de grote verhalen is voorbij” is een veel gehoorde stelling over de toestand van de hedendaagse politiek. Soms wordt dan met enige weemoed vastgesteld dat er eigenlijk wel behoefte is aan een groot verhaal. Vaker wordt het met een gevoel van opluchting gebracht. Als vrijbrief om de opdracht van de politiek te verbuigen van besturen naar managen. Van het vanuit een visie proberen enige ordening aan te brengen in de maatschappij naar het “oplossen van problemen” zonder zich druk te maken over de oorzaken.
Maar is het eigenlijk wel waar dat de tijd van de grote verhalen voorbij is? Is dat niet meer schijn omdat er een enkel groot verhaal aan de macht is dat er in geslaagd is alle andere grote verhalen te “verslaan”; in de marge te drukken? En daarbij heel slim te propageren dat het zelf geen “groot verhaal” is maar een neutrale werkelijkheid.
Het liberale humanisme, dat het individu op de stoel van God zet, lijkt mij wel een groot verhaal. Dat zichzelf klein probeert te houden zodat het zo min mogelijk weerstand oproept. Lees verder →
Zoals voorspelbaar en voorspeld haalde GeenPeil geen kamerzetel. Sterker nog, het haalde zoveel minder dan 0,1% van de stemmen dat de uitslag 0,0% vermeldt. Wat kunnen we daarvan zeggen als we constateren dat ze 4000 leden hebben. Met een grote campagnebus het land door trokken. En de volledige steun kregen van een invloedrijk en goed gelezen kritisch medium als GeenStijl? Waar zowat iedere auteur de opdracht leek te hebben gekregen om bij veel onderwerpen even GeenPeil aan te prijzen? Met een permanente banner in de rechterkolom. Met ook nog wat media exposure elders? Lees verder →
“De voortschrijdende automatisering van arbeid is de vervulling van een droom van de mensheid.” Schrijft P. van Lenth in Wie werkt voor twee, maakt een ander werkloos. Hij probeert een oplossing te vinden voor het probleem dat velen die droom niet zo zien zitten vanwege de praktische uitwerking daarvan: Enkelen die daar heel veel voordeel van hebben en velen die hun werk kwijt raken. Maar klopt dat van die droom wel? Natuurlijk gevaarlijk, eentonig werk daar zit niemand op te wachten, al moet men ook dat niet al te makkelijk aannemen. Boeren die biologische landbouw bedrijven doen vaak zwaar tamelijk eentonig werk en velen willen niet anders.
Ik denk dat veel mensen ergens wel voelen dat “werk” uiteindelijk staat voor de mens die zich handhaaft in de natuur. Vanaf het begin deed de mens dat niet alleen, maar als groep, in een maatschappelijk verband. En vrijwel vanaf het begin was er sprake van taakverdeling, van arbeidsdeling en specialisatie. Maar heel lang betekende werk het direct bewerken van de natuur, ook al deed niet iedereen precies het zelfde. Lees verder →
| Vanwege het verschijnen van het boek Sociaal Humanisme is dit blog opnieuw gepubliceerd. In dit boek worden analyses en mogelijke oplossingen beschreven die van “Nieuw Realisme” een serieus te nemen politieke kracht kunnen maken. |
“Nieuw realisme” lijkt om zich heen te grijpen. Meer mensen afficheren zich als “nieuw realist”. Het lijkt er op dat ze daarmee hun politieke standpunt aanduiden. Niet links, niet rechts, niet liberaal, niet socialistisch, niet confessioneel maar “nieuw realist”. Het is een begrijpelijke reactie op het wegkijken van de realiteit waar vrijwel alle politieke partijen zich schuldig aan maken. Ik ben erg voor het benoemen van olifanten in kamers en wat dat betreft zou ik mij ook als nieuwe realist kunnen afficheren. Maar toch bevredigt het niet. De realiteit nu eens echt onder ogen zien is een ding, maar de problemen die je als nieuwe realist op de agenda plaatst lossen zich niet vanzelf op. En ik constateer weinig ideeën voor een oplossing.
Misschien dat er een aantal politiek groeperingen zijn die mogen meetellen als politieke vertegenwoordigers van nieuw realisme met een oplossing. In aanmerking komen dan vooral de PVV (Geert Wilders, Martin Bosma) en Forum voor Democratie (Thierry Baudet). Beide stromingen hebben een nationalistische en conservatieve inslag, de een wat meer dan de ander. Deze vlucht in het verleden lijkt mij een dwaalweg. De globalisering is niet terug te draaien tot het niveau van de natiestaat. De libertarische stromingen, de Partij voor de Dieren en Christenunie komen om diverse redenen ook niet in aanmerking. Evenals het referendum over Ukraine zijn ze goed als kanalen voor de proteststem die ook de nieuwe realist wil laten horen, maar de gesignaleerde problemen in de realiteit gaan ze niet oplossen. Lees verder →
Brussel, 5 november 2022, 10:00 uur. In het noorden van Brussel schuift de deur van een loods open om een vreemd voertuig door te laten dat onder veel geratel de weg op draait en richting centrum rijdt. Het lijkt een soort carnavals wagen, die met grote grijze doeken omhangen langzaam door de straten naar het Palace Résidence rijdt. Op de zijkanten in vier talen: “Volg mij”. Op vier andere locaties rondom het centrum gebeurt het zelfde. In de straten rondom het paleis blijken barricades opgericht die door dienstdoende MP’s snel opzij geschoven worden om de voertuigen door te laten.
Bij de kapel van Europa aangekomen blijkt daar de nodige activiteit ontplooid. Zo is er een mobiel podium uitgeklapt en zijn op diverse plaatsen camera’s zichtbaar die op een nieuwswaardig evenement duiden. Even voordat de geheimzinnige voertuigen zich rond het plein posteren komen er vier limousines aan. Precies om 10:45 stappen daar vier mannen uit. Drie mannen in grijze tunieken bestijgen het podium waar inmiddels op een groot scherm het beeld van een vergaderzaal zichtbaar wordt. Daar bevinden zich de regeringsleiders van de EU. Op het moment dat het beeld op het scherm zichtbaar wordt, wordt een zijdeur van de zaal geopend en komt de vierde persoon de zaal binnen. De wachten en beveiligers salueren kort. De regeringsleiders kijken verrast op. Op het moment dat de voorzitter zich opmaakt om te vragen “wat dit te betekenen heeft” gebaart de zojuist binnengekomen persoon hem kort te gaan zitten. Verbluft doet hij dat. Lees verder →
