Alweer enige tijd geleden (zaterdag 11 april 2020) had de Volkskrant een interview met Esther-Mirjam Sent, lid Eerste Kamer (PvdA) en hoogleraar economische theorie en economisch beleid: “Laat de economie niet meer leiden”. Eerst beweert zij dat de economie helemaal geen doel heeft maar slechts een middel is. Later geeft ze de economie wel een doel mee, namelijk “kwaliteit van het bestaan”. Leuk bedacht, maar het getuigt van grenzeloze naïviteit als je denkt dat de economie zich op kwaliteit zou kunnen richten, zonder dat je het fundament van de huidige economische orde ter discussie stelt. Zolang de samenleving is ingericht volgens kapitalistische principes, waarbij productie en consumptie via de markt verlopen, is het doel van de productie het maken van winst. En die winst kan alleen verzekerd worden door voortdurende groei. Het maken van nuttige voorwerpen is daaraan ondergeschikt. Lees verder →
Tagarchief: economie
Coranavirus – Rutte’s Stupide Sluiting verstookt ons als Dor Hout
Eerder leek de aanpak van Rutte gezien de omstandigheden wel redelijk. Nu opnieuw de meeste maatregelen van de “intelligente” lockdown onverkort verlengd worden is daar geen sprake meer van. Te verwachten is dat het nog immer sluiten van sportscholen, sporten, onderwijs; vrijwel afschaffen van sociaal verkeer; het verder voortduren van bedrijfssluitingen en -halveringen onnoemelijke schade aan de economie en het welzijn van velen gaat opleveren. En daarmee de levensverwachting van die velen gaat aantasten.
Het zwemband-optimisme van Kate Raworth
Flamingo zwemband (Xenos)
Een ander model voor de economie, dat is wat Kate Raworth propageert. Of, beter gezegd, pretendeert. Kate is volop in het nieuws, met haar boek de Donut-economie, een aflevering van VPRO’s Tegenlicht, te gast bij Buitenhof. Met haar betoog kun je het snel eens zijn: de aarde gaat ten onder aan de voortdurende groei van de economie. Het wordt gebracht als een totaal nieuw inzicht, maar in de jaren 1970 zong toneelwerkgroep Proloog al: “de industrie moet groeien en daar doen we alles voor” (De laatste kikker, 1971-1974). Raworth grossiert in voorbeelden hoe wij er aan kapot gaan, hoe de consumptie alsmaar opgeschroefd wordt, hoe consumenten verteld wordt dat ze gelukkig worden van kopen. Wir kaufen uns glücklich. Verbazend hoe geen van de interviewers doorprikt: dit weten we toch allang? Verbazend ook dat zij de oorzaken van deze ontwikkelingen nauwelijks analyseert. Een enkele keer valt het woord kapitalisme. Hier en daar wordt voorzichtige kritiek geuit op het individualisme. Maar dat die twee alles met elkaar en met de groeidwang te maken hebben komt niet aan de orde.
Daarbij kent zij wel heel veel macht toe aan economen. Zij meent dat die anders moeten gaan denken. Het lijkt wel of de overconsumptie, de uitputting van de aarde, de financiële crisis de schuld zijn van de economische theorie. Alsof er geen andere krachten – en machten – aan het werk zijn. Wat te denken van de macht van de multinationals? Dat hier systemen aan het werk zijn, en niet zomaar mensen met ideeën, valt kennelijk buiten haar denkkader.
Haar zeer individualistische oplossingen sluiten naadloos aan bij haar oppervlakkige analyse: doe het goede, vlieg minder, scheid je afval, stook een paar graden lager, koop tweedehands spullen… Na de aankondiging dat zij een fundamenteel andere economie wil een uitermate slappe conclusie. Je zou er bijna trek in donuts van krijgen.
De tunnelvisie van Frank Kalshoven op regeldrangeconomie
In twee columns in de Volkskrant van 28/10 en 4/11 stelt Frank Kalshoven de regeldruk aan de orde (betaalmuur). Er wordt al jaren tegen geageerd; waarom verandert er dan niets, vraagt hij zich af. Zoals niet ongebruikelijk heeft hij wel een plannetje:
De horens van de koe zijn de door de afzonderlijke partijen ongecoördineerd opgelegde verplichtingen. Die pak je vast door coördinatie af te dwingen. Bijvoorbeeld zo.
Hoe het kapitalisme de mens vernietigt
Beeld uit “Kooyaanisqatsi” Reggio/Glass USA 1982
Tegen het basisinkomen
De mens is een sociaal wezen. En daarmee bedoel ik niet dat hij graag naar feestjes of verjaardagen gaat of zo makkelijk met andere mensen omgaat. Dat die mens over “sociale vaardigheden” beschikt. Nee, alle mensen danken hun bestaan aan de maatschappelijke structuren waarin zij tot stand komen. De opvoeding, scholing en de omgang met anderen, zelfs als die afwijzing en isolement inhouden. Dit alles is noodzakelijk om de maatschappij in stand te houden; om er voor te zorgen dat het menselijk bestaan zich kan voortzetten doordat de deelnemers, de individuele mensen hun rol in het geheel op zich kunnen nemen. De mens beheerst de natuur en daarmee zijn eigen voortbestaan door samenwerking en taakverdeling. Lees verder →
Populisten snappen kapitalisme niet
Het is net alsof “vrijhandel” een algemeen menselijke waarde is die “dus” verdedigd moet worden.
In Dit is de agenda van Donald Trump (Michael Persson, Volkskrant 2 maart 2016) valt te lezen dat Trump een Keynesiaanse agenda heeft, en bovendien (of is dat ook Keynesiaans?) importheffingen wil. Dit naast zijn isolationistische voorstellen, grenzen dicht, sterk militair apparaat dat alleen voor US belangen wordt ingezet. Hij past zo, misschien niet helemaal naadloos, in het gezelschap van PVV, FN, AfD, UKIP en vergelijkbare partijen in andere landen die door de MSM meestal liefkozend met “ultra-rechts” maar in ieder geval als “populistisch” worden aangeduid. Lees verder →
Tippelen voor TTIP?
Een zekere Gerard Reijn, journalist bij de Volkskrant en verder een politiek en economisch onbeschreven blad, pakt paginagroot uit in Vonk over het belang van TTIP in TTIP draait het niet om handel. Volgens hem zijn de handelsargumenten niet erg sterk, maar is wat dat betreft de mogelijke nadelige invloed op onze eigen regelgeving van weinig belang. De tegenstanders willen ons wat dat betreft slechts bang maken. De argumenten waarmee hij die bangmakerij ontkracht overtuigen allerminst. Er zal ons niets worden opgelegd en dat enge procederen dat door de in het verdrag opgenomen ISDS mogelijk wordt? Ach: “Ze hebben het altijd over de hoge ingediende claims, zelden over de veel lagere uitspraken. Nooit over de afgewezen claims. Ze beweren dat dankzij ISDS Europese overheden kunnen worden gedwongen schaliegaswinning toe te staan en kernenergie te accepteren.” Lees verder →
“Niemand” heeft het gedaan
Odyssee, negende gezang, vs. 336 – 412
De scheidslijn tussen criticus en nar is dun. De mechanismen van de mediamacht selecteren de narren en negeren de critici. Soms lijkt een enkeling hieraan te ontsnappen en tot voor kort dacht ik dat Ewald Engelen een van die gelukkigen was. Ik hoop dat ik dat nog steeds mag denken. Ondanks de “gimmick” van de “schaduw elite”. Lees verder →
Capital should be in solid hands
It doesn’t matter if capital is concentrated in a few hands, as long as these are the right hands. 
This is my answer to the outcry of Mr Piketty in his monumental study about the growing inequality in the possession of capital. As others have signaled Pikettys’ study misses the central idea of Marx: that capital is a social relation. As long as the character of this relation is not altered, the redistribution of capital over more people or even acquisition of it by the state will not help us one bit. If possible at all.
This fundamental relation is, as is well known, the exploitation of labor to extract profit, and using this profit for accumulating capital. Hence growth and concentration are inevitable in this system. Lees verder →
SoLiDe Kapitaal – een voorstel
Vorige titel: Vermaatschappelijk het Kapitaal! Een eerdere versie stond hier als “Meer, meer, meer? Dát moet verboden worden!”
Er wordt heel wat om “meer” geroepen in deze wereld. Meer vreemdelingen toelaten; meer subsidie; meer vrijheid (voor de machtigen); meer mensen op de aardkloot (plant u voort; doodgaan verboden); meer dieren (want nooit doodmaken want lief)…
Maar vooral: meer groei! meer winst! meer bonus! Greed is good! Dat is het begin van het “meer” roepen. De andere kreten zijn daar slechts een afgeleide van.
Dit terwijl bekend is dat de boot -de aardkloot en ons landje in het bijzonder- vol is en dat “meer” tot rampen leidt en tot nog grotere gaat leiden. Nou kunt u zeggen: dat is nu eenmaal de natuur; er is geboorte groei en dood. Zo gaan die dingen en dat geldt zelfs voor de mensheid. Kan zijn. Maar… is niet het kenmerk van de mensheid het bewustzijn, waarmee vooruitgekeken wordt en waardoor wij nu juist niet het willoze slachtoffer zijn van die natuur? En hebben wij onze dominantie en meesterschap daarin niet bewezen en verdiend? Laten wij de ondergang nu opeens als willoze dieren over ons komen? Ik wil dat niet. En u hopelijk ook niet. Lees verder →