Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Deze meer dan 80 jaar oude gedachte mocht filosoof Jurrien Hamer in de Volkskrant van 15 oktober 2022 breed uitventen. Wat een naïviteit. Onze problemen teruggevoerd op het individu; de oplossing: als iedereen individueel nu maar het goede doet… En dan zijn ‘analyse’: de belangrijkste rem op verandering zou volgens Hamer trots zijn. De varkenshouder zou na veertig jaar investeren en ploeteren te trots zijn op zijn werk om dat te kunnen verlaten. De consument zou te trots zijn om foute keuzes in het verleden te kunnen toegeven. Lees verder →
Gea Drijver
4 mei: triage volgens Roxane van Iperen

Gaskamer in Majdanek
Met een half oor zat ik te luisteren naar de 4 mei-lezing van Roxane van Iperen, toen ik ineens wakker schrok:
“Minderheden die hun waarde moeten aantonen: nog zo’n groef die blijft terugkeren, op dit moment in het debat rond het coronavirus. Wat je ook vindt van de aanpak, je kon niet om de discussie over selectie heen, of ‘triage’.”
Bedoelde Van Iperen nu te zeggen dat de “triage” die de afgevoerde Joden ondergingen om mogelijkerwijs nog even aan de dood te ontsnappen vergelijkbaar zou zijn met de noodzaak om bij beperkte capaciteit van medische voorzieningen deze zo rechtvaardig mogelijk te verdelen?
Bij de 4 mei-herdenking is massavernietiging van een hele bevolkingsgroep het belangrijkste onderwerp. Selectie op afstamming – “ras” – bepaalde of je mocht leven of vermoord werd. De coronadiscussie gaat niet over het vermoorden van mensen. Zelfs niet over het wegzetten van minderheden als tweederangsburgers. Lees verder →
Hochdeutschland: daar kan Thierry Baudet nog wat van leren
Wanneer is een boek een goede roman? Natuurlijk, het moet over mensen van vlees en bloed gaan, hun gedachten, onderlinge verhoudingen, beweegredenen, daar diepte aan geven. Liefst nog een beetje liefde en seks. Het dagelijks leven mag aan de orde komen maar zonder maatschappelijke relevantie vind ik er niets aan. Een interessante, inventieve schrijfstijl is een vereiste: zinnen waar je een streep onder zou willen zetten, omdat ze zo raak weergeven waar het om draait. Voldoende humor.
Michel Houellebecq is de absolute top, maar Schimmelbusch kan er ook wat van. Niet voor niets noemt de Süddeutsche Zeitung Hochdeutschland het Duitse een antwoord op Houellebecqs Onderworpen. Schimmelbusch (1975) werkte zelf jaren als consultant bij een investeringsbank in Londen en kent dat wereldje duidelijk van binnenuit.
Naïeve econoom
Alweer enige tijd geleden (zaterdag 11 april 2020) had de Volkskrant een interview met Esther-Mirjam Sent, lid Eerste Kamer (PvdA) en hoogleraar economische theorie en economisch beleid: “Laat de economie niet meer leiden”. Eerst beweert zij dat de economie helemaal geen doel heeft maar slechts een middel is. Later geeft ze de economie wel een doel mee, namelijk “kwaliteit van het bestaan”. Leuk bedacht, maar het getuigt van grenzeloze naïviteit als je denkt dat de economie zich op kwaliteit zou kunnen richten, zonder dat je het fundament van de huidige economische orde ter discussie stelt. Zolang de samenleving is ingericht volgens kapitalistische principes, waarbij productie en consumptie via de markt verlopen, is het doel van de productie het maken van winst. En die winst kan alleen verzekerd worden door voortdurende groei. Het maken van nuttige voorwerpen is daaraan ondergeschikt. Lees verder →
Kindboete moet zorgloon worden
In zijn column ‘Kindboete’ (Volkskrant 14 september 2019) bespreekt Kalshoven de resultaten van een SCP rapport, waaruit blijkt dat vrouwen er bij het krijgen van kinderen 40% in salaris op achteruitgaan. Dat vindt hij een zorgelijke zaak, vooral omdat dit de economische zelfstandigheid van vrouwen bij eventuele scheiding in gevaar brengt. Dat is waar, maar opmerkelijk is dat hij in zijn verhaal in het geheel geen oog heeft voor de kinderen. Lees verder →
Feest: verbijsterend consumentisme
Aan de keukentafel bespreken we het feestnummer van Volkskrant Magazine (24 november 2018). Twee artikelen strijden om voorrang. Ik vind het artikel over nieuwe rituelen het meest zorgelijk. De overkant van de tafel kiest voor champagne. Het eerste beschrijft hoe mensen meegesleurd worden in steeds extravaganter rituelen. Van babyshowers, via kinderpartijtjes, 21-dinners tot viering van de scheiding. De auteur ziet deze rituelen als een vervanging van de vroegere, kerkelijke rituelen en duidt ze als samen het leven vieren, en betekenis geven. Wij denken dat ze eerder een manier zijn om anderen te imponeren. Wie zei het ook alweer? “Geld uitgeven dat je niet hebt aan spullen die je niet nodig hebt om mensen te imponeren die je niet aardig vindt.” Mijn zorg betreft het feit dat mensen hierin meegesleept worden. Dat je er niet bij hoort als je niet meedoet. Dat je steeds maar weer nieuwe dingen moet bedenken en geld moet uitgeven dat je veelal niet hebt. Jouw feest moet beter zijn dan dat van je vrienden. Het voordeel van de oude rituelen was dat ze ieder jaar hetzelfde waren. Je kon de oude kerstballen gebruiken, de kerststal van zolder halen, je at worstenbroodjes na de nachtmis, je verstopte beschilderde eieren met Pasen. Alleen met Sinterklaas moest je origineel zijn: een surprise bedenken, een gedicht schrijven. Maar dat mocht juist geen geld kosten. Lees verder →
Ontsporen uit de ratrace. Kan dat?
Wonderlijk, hoe mensen aan het eind van een goed begonnen verhaal kunnen ontsporen.
Marian Donner stelt in de Volkskrant van zaterdag 5 mei voor de loser te omarmen, omdat die uit de ratrace durft te stappen. Dat lijken de enigen die het rad van de wereld een andere kant op kunnen laten gaan. Het stuk begint goed, met een kritiek op de gedachte dat het allemaal aan jezelf ligt als je niet slaagt in deze maatschappij. Succes als keuze. Yoga en mindfulness als verdoving, het geestelijke equivalent van ritalin, bedoeld om mensen rustig te houden. “Om ervoor te zorgen dat ze al hun woede en angst op een lelieblad aan zich voorbij laten trekken. (…) En vergeten hoe onbegrijpelijk de wereld werkelijk is.” Lees verder →
Verwarde kleuter snapt weinig van compassie
In de Correspondent van maandag 23 april noemt Rutger Bregman empathie de oorzaak van onze problemen; niet de oplossing. Compassie zou een veel nuttiger emotie zijn. In een helder stuk schreef Carel Peters eerder over dit onderwerp in Vrij Nederland naar aanleiding van het verschijnen van het boek van Paul Bloom, Against empathy, ook door Bregman veelvuldig aangehaald. Het artikel van Bregman is verward en heeft een neerbuigende kleutertoon. Een mooie aanleiding weer eens op het onderwerp in te gaan. Op deze site verschenen al eerder bijdragen over empathie en compassie. Lees verder →
Geluk zoeken: Argumentenfabriek slaat plank weer mis
Steeds vaker wordt het kapitalistische groeimodel ter discussie gesteld. Steeds meer mensen vragen zich af wat er is voorbij een hoger salaris, de nog nieuwere smartphone en de nog mooiere vakantie. Nu weer Kees Kraaijeveld van de Argumentenfabriek, die in de Volkskrant van zaterdag 24 februari 2018 een maatschappij schildert die meer voor geluk gaat dan voor groei. Zijn verhaal had zo in de Happinez gekund: we moeten allerlei trainingen volgen om te leren hoe we gelukkiger worden, ons met anderen verbinden en een betekenisvoller leven leiden. We moeten onze mentaliteit veranderen. Ik schreef daar eerder over. Lees verder →
Dierenknuffelaars jagen op mensen
Veel deskundigen, inclusief de Partij voor de Dieren, zijn het erover eens dat bijvoeren van de dieren in de Oostvaardersplassen averechts werkt. Daar is misschien op af te dingen omdat het te klein en niet goed ingericht is als natuurgebied. Dat er nu toch wordt bijgevoerd komt doordat de doodsbedreigingen aan het adres van de boswachters te ernstig waren. Minstens drie boswachters hebben dergelijke bedreigingen ontvangen, terwijl ook nog eens hun privé-adressen zijn gepubliceerd. Omdat hun veiligheid niet gegarandeerd kan worden heeft de commissaris van de koning van Flevoland besloten toch te gaan bijvoeren. “Ik heb gekozen voor de mensen en niet voor de dieren,” zegt hij. Een merkwaardige paradox, een besluit op basis van emoties. Daar kan hij op zich niet mee zitten, want: “Politiek is omgaan met emoties en op een georganiseerde manier ruzie maken.” Natuurlijk zal hij proberen de bedreigers te laten opsporen en berechten, maar intussen zitten we er mooi mee.
Dat de emoties van de dierenknuffelaars hoog kunnen oplopen weten we al lang. Pim Fortuyn is door een van hen vermoord. Sinds die tijd is het alleen maar erger geworden. Dierenliefde doet mensen over grenzen gaan en mensen zijn kennelijk geen dieren. De gelijkheids- en broederschapsgedachte heeft zich uitgebreid naar dieren, discussies over dierenrechten zijn al geen bijzonderheid meer. Mensen gaan relaties aan met dieren en geven daar regelmatig de voorkeur aan boven relaties met mensen. Is het een uitvloeisel van ver doorgevoerd individualisme? De individualistische mens wil zich niet verbinden met andere mensen, maar helemaal alleen wil hij ook niet zijn, dus dan maar een dier. Een relatie die niet alleen de verbinding met andere mensen in de weg lijkt te staan maar ook de gebruikelijke omgangsvormen, waarden en normen. Met uiteindelijke consequentie: gewelddadige acties. Mensen zijn geen dieren en mogen dus wel worden afgeschoten.