In Compassie is niet voor watjes (Trouw 2012/01/22) worden door Frits de Lange (hoogleraar ethiek bij christelijke instelling) enige interessante gezichtspunten uiteengezet. Ik heb daar wel iets aan toe te voegen. Het is me zo te christelijk en te individualistisch. Misschien is compassie ook wel niet het goede woord. Tot nu kon ik geen beter verzinnen. Suggesties zijn welkom.
Het begint met een beschouwing over ideologie, al wordt dat woord niet gebruikt: Lees verder →
In de Correspondent van maandag 23 april noemt Rutger Bregman empathie de oorzaak van onze problemen; niet de oplossing. Compassie zou een veel nuttiger emotie zijn. In een helder stuk schreef Carel Peters eerder over dit onderwerp in Vrij Nederland naar aanleiding van het verschijnen van het boek van Paul Bloom, Against empathy, ook door Bregman veelvuldig aangehaald. Het artikel van Bregman is verward en heeft een neerbuigende kleutertoon. Een mooie aanleiding weer eens op het onderwerp in te gaan. Op deze site verschenen al eerder bijdragen over empathie en compassie. Lees verder →
De onbevangenheid der mensen tegenover het leven. Hildo Krop, Amsterdam 1932
Dit blog verscheen oorspronkelijk 13 september 2020. Geheel herschreven.
Empathie is een gevoel, opgeroepen door het waarnemen van de toestand van een ander wezen, in het bijzonder pijn, verwonding of weerloosheid van die ander. Het is gekoppeld aan de behoefte om aan dat wezen aandacht en zorg te geven. Het is — zoals eigenlijk ieder gevoel — een bewuste uiting van een dierlijke drijfveer – een instinct –, dat mogelijk verbonden is met de zogenaamde spiegelneuronen. Het opgeroepen gevoel is daarmee een eigen interpretatie van de toestand van de ander, dat wil zeggen hoe de waarnemer een dergelijke toestand zelf denkt te ervaren. Dat hoeft niet dezelfde vorm van “ervaren” zijn die het waargenomen wezen ondergaat. Bij het waarnemen van niet-menselijke wezens zal dat bijna nooit het geval zijn. Lees verder →
Dit blog uit 2012 bijgewerkt bovenaan gezet.
Het doel van “Beyond Religion: Ethics for a whole world”, samengevat uit de inleiding:
… any set of laws or procedures can only be as effective as the individuals responsible for its implementation. This is a general truth which applies to all fields of human activity, even religion. … the fact is, we will never solve our problems simply by instituting new laws and regulations. Ultimately, the source of our problems lies at the level of the individual. If people lack moral values and integrity, no system of laws and regulations will be adequate.
So what are we to do? Science has not yet provided scientific grounding for the development of the foundations of personal integrity—the basic inner human values that we appreciate in others and would do well to promote in ourselves. … for all its benefits in offering moral guidance and meaning in life, in today’s secular world religion alone is no longer adequate as a basis for ethics. Lees verder →
Difference Engine (Wikipedia)Gelijkwaardigheid is een breed gekoesterd begrip. Sterker: ik denk dat het het fundament is voor veel politieke stellingname. Zowel van links als rechts! Het is gebaseerd op het “Alle mensen zullen broeders worden”, de gouden regel, de Algemene Verklaring van de Rechten van de Mens en de christelijke moraal.
En dan is er ook nog gelijkheid. Het geen onderscheid kunnen maken. Of is het geen onderscheid mogen maken? En wat is eigenlijk het verschil tussen gelijkheid en gelijkwaardigheid? In het Engels kent men dit verschil niet. Het is daar equality voor en na. Weliswaar schijnt gelijkwaardigheid met “equivalence” vertaald te moeten worden, maar dit wordt uitsluitend gebruikt in de logica en de wiskunde en wel in de eerste plaats voor gelijkheid in de zin van uitwisselbaarheid. “Jan is langer dan Piet” is equivalent aan “Piet is korter dan Jan”, dat is nu niet helemaal wat er in de sociale omgang met gelijkwaardigheid bedoeld wordt.
Daar gaat het er om dat twee ongelijke mensen -de een rijk, de ander arm- toch gelijkwaardig zijn. Aan dit voorbeeld zien we al dat er een soort tegenspraak in dit begrip zit, want precies hun (gelds)waarde is heel verschillend. Misschien moeten we te rade gaan bij de bijbel, die zegt dat voor god ieder mens gelijk is. Lees verder →
Ongelijkheid accepteren is heel moeilijk en zeer noodzakelijk. Dat blijkt iedere keer als ik daarover in gesprek ga. Laatst met S, en dat is aanleiding tot bijgaande beschouwing. Overigens tevens een bijdrage aan mijn zeer onregelmatig verschijnende serie “Goede en foute spreekwoorden”
“Ik doe nog een poging. Zoals wij zondag lieten blijken hebben we allemaal het gelijkheidsdenken ooit omarmd en vanuit dat idee hebben we ook een geschiedenis van het opkomen voor en hulp bieden aan de zwakkeren en nooddruftigen. Het afscheid nemen van deze ideeën kostte (en kost) de nodige pijn en moeite. Waaruit je goed kunt afleiden hoe sterk de christelijk-humanistische ideologie er bij ons allemaal ooit is ingeramd.” Lees verder →
© entrelascejasIn een gespreksgroep hadden we het over (boot)vluchtelingen. Daarvoor schreef ik een discussiestuk (hieronder) waar, enigszins tot mijn verbazing, iedereen het wel ongeveer mee eens bleek: we zullen de vluchtelingen moeten tegenhouden, ze hebben geen recht om hier te komen.
Maar… weer werd duidelijk hoe groot de kloof tussen ratio en gevoel is. En hoe zwaar de christelijk-humanistische disciplinering ons gevormd heeft. Hoeveel moeite het kost om wat het verstand voorschrijft ook te willen uitvoeren. Thea zat onderuitgezakt op de bank en zei: “Ik kan er niets tegenin brengen, maar ik kan het ook niet accepteren, ik krijg er buikpijn van.” John vertelde later dat hij de nacht daarop slecht geslapen had en nachtmerries had waarin hij verdronk. En ook anderen verklaarden zich ongemakkelijk te voelen. Zelf heb ik daar niet zo veel last meer van, maar dat ging niet vanzelf. Opnieuw blijkt de “rationeel handelende mens” niet te bestaan. Die ratio moet eerst omgezet worden in gevoelens voordat het effectief kan worden. Dat kan, maar is een pijnlijk, langer durend proces, waarbij men steeds weer rationeel en misschien ook wel bestraffend moet worden toegesproken. Door zichzelf en bij voorkeur ook door anderen. Uiteindelijk werkt het verstand alleen via het gevoel. Lees verder →
Mijn standpunten wijken af van die van de meeste mensen. Met name omdat ik niet geloof in de gelijkwaardigheid van alle mensen, die uiteindelijk niets anders is dan de christelijke broederschap. Dat ik daar eerder een verplichting jegens het “andere” of “mindere” aan verbind dan een excuus om ze te onderdrukken, uit te buiten of erger maakt de meeste gesprekspartners niets uit. Je wordt voor racist of erger aangezien.
Ja ik discrimineer, zoals iedereen dat feitelijk doet. Daar ben ik niet per se trots op. Het is de simpele realiteit; de basis van al het leven, ook het sociale. Lees verder →
Jeffrey Afriyie kwam met zijn broer op twaalfjarige leeftijd naar Nederland. Het ging om gezinshereniging. Zijn vader was hier al en wilde zijn kinderen een betere toekomst geven dan in Ghana mogelijk was. Zijn moeder bleef achter in Ghana. Afriyie ziet zichzelf vooral als dichter. Tegenwoordig is de actie tegen Zwarte Piet voor hem een verdienmodel. Hij krijgt subsidie, ontvangt vergoeding voor lezingen, waaronder op scholen en voor het door hem ontwikkelt lesmodel dat door veel scholen is afgenomen. Lees verder →
In de reacties op de opschoning van het RBA is veel dubbelheid te beluisteren. Degenen die er op stonden blijken er onverwacht veel waarde aan te hechten. Degenen die er op staan doen daar luchtig over. Sommigen blijken de RBA als hun eigen handige voorkeurslijstje te gebruiken. Na er toch ook wel kritisch over geschreven te hebben.
Het leek zo mooi. Bloggen. Iedereen een kans. Maar de wittebroodsweken zijn voorbij. Het is een keiharde strijd om aandacht. En de kaarten lijken geschud. Na enige tijd rondhangen op het VK-blog kom ik tot de conclusie dat van de 600 min of meer actieve bloggers er misschien 60 zijn die regelmatig bezocht worden. En dan vooral door elkaar. Ook al behoren ze tot verschillende bloedgroepen. Van die club van 60 worden er misschien 30 ook echt goed gelezen en becommentarieerd. En zelfs van het bereik van die 30 moeten we ons niet te veel voorstellen. De blogs van de overige 540 blijven grotendeels ongelezen.
Zou dat echt aan de kwaliteit liggen ? Het lijkt mij van niet. Maar ik kom er ook niet aan toe om dat te controleren. Bovendien heb ik misschien wel geen verstand van kwaliteit. Het begint al net zo moeilijk te worden om een goed gelezen blog te krijgen als een publicatie in de papieren wereld.
De beoordelingen en de zichtbaarheid kunnen een stuk eerlijker. Zodat vooral nieuwkomers een echte kans krijgen. Een eerder idee van mij werd door de enkeling die er op gereageerd heeft als te bewerkelijk van de hand gewezen. Ik probeer hier iets simpelers. Het uitgangspunt blijft: Moderatie door de lezers.
(Om een of andere reden wenst de VK site alleen even nummers te gebruiken. Foutje in de css ? )
Natuurlijk blijft er ook bij dit voorstel de mogelijkheid tot kliekjesgedrag van mensen die alles van elkaar prachtig vinden. Daar zouden ook nog mechanismen tegen te bedenken zijn. Maar ik stel voor hiermee te beginnen. Ik hoop dat jullie dit voorstel kritisch willen steunen. Bij de redactie.
NB: Nu je hier toch bent: Mijn laatste blogjes kunnen nog wel wat lezers gebruiken. Negatieve aanbevelingen zijn nog niet mogelijk.
