(Open brief aan de hoofdredactie en directie van de Volkskrant)

Geachte mijnheer Onrust,

Uw bijdrage voor de Forumpagina hebben wij in goede orde ontvangen, onze dank daarvoor. Helaas zullen wij het artikel niet kunnen plaatsen.

Het grote aanbod dwingt ons tot een scherpe selectie. Uw bijdrage heeft daarbij de eindstreep niet gehaald. Dit hoeft niets te zeggen over de kwaliteit van het artikel. Over een afwijzing is geen discussie mogelijk.

Wij hopen dat deze beslissing u er niet van zal weerhouden nog eens een bijdrage voor Forum aan te bieden.

Met vriendelijke groet,

[naam redacteur]

redactie Forum/de Volkskrant

De plekken in onze democratie waar serieus gediscussieerd wordt voor een voldoende publiek zijn schaars en dat behoren ze ook te zijn. De toegang moet behoorlijk bewaakt worden. Niemand zit te wachten op een rijstebrijberg aan al of niet goed verwoorde maar nauwelijks relevant verschillende opinies. Met de toename van het bloggen is het allemaal al erg genoeg. Dat neemt niet weg dat als een discussie eenmaal begonnen is (dat kan ook door een "nieuwsbericht" zijn) het toch wel regel zou moeten zijn dat er dan plaats wordt ingeruimd om die ook goed te voeren. En dat daarbij niet in de eerste plaats gekeken wordt naar wie het zegt maar naar wat er gezegd wordt. Ik durf er wel wat onder te verwedden dat als dezelfde teksten ondertekend door Jan Marijnissen waren opgestuurd ze de andere dag in de krant hadden gestaan. Als ik zie wat er af en toe aan gezwatel op die pagina’s staat dan vraag ik me af of de afweging wel fatsoenlijk gemaakt wordt. Ik noem de belachelijke briefwisseling tussen Tahir en Kinneging.

Een aantal discussies en vragen hier en elders op de mensenrechtenbloggen leiden tot de volgende nadere beschouwing:
 
Als de regering van een staat zijn inwoners of groepen daarvan niet als burger ziet maar als slaaf, onaanraakbare of zelfs behorend tot een ander, minder dan menselijk ras dan zijn er voor het "beschaafde" deel van de wereld slechts beperkte opties om daar iets aan te doen. Globaal:
– Isolatie door er geen handel meer mee te drijven en zeker geen wapenhandel.
– Steunen van eventueel gewapend verzet.
– Bezetting en vervanging van de regering.

Wat bijna zeker niet helpt is roepen dat de mensenrechten worden geschonden en of ze daar nu eens even mee op willen houden. Praten heeft pas zin als er sprake is van een stadium waarin van democratie en burgerrechten serieus werk gemaakt wordt. Voor die tijd is de enige taal die verstaan wordt fysieke druk. Dat wil zeggen dat er economische of militaire middelen moeten worden ingezet.
Er zijn veel regimes die aan windowdressing doen. In naam een democratie met burgerrechten, in feite een dictatuur. Of een oligarchie die aan elkaar hangt van corruptie en cliëntilisme. Praten lijkt dan soms te helpen. Er wordt een enkele gevangene vrijgelaten. Er krijgt iemand gratie. Meestal zal het effect op langere termijn zijn dat dergelijke regimes in plaats van een showproces tot directe liquidatie van ongewenste elementen overgaat.

Deze noodzakelijke druk is echter geen optie. Waarom niet? Omdat de belangen van onze "beschaafde" wereld het niet toestaan om geen handel te drijven. Vreemd daarbij is dat er vrijwel geen politieke partij te vinden is die die belangen werkelijk wil opofferen aan een dergelijke politiek. De meesten houden het op hulp bieden. Maar zelfs als wij hier in NL er in zouden slagen om een regering te kiezen die hier wel werk van wil maken zou dat niet lukken. Het vergt  een eenheid van de "beschaafde" wereld die nog ver te zoeken is. We kunnen dit wel "het gelijk van Mihai" noemen. Waarin hij geen gelijk heeft is dat iedere burger van de westerse wereld aldus moreel aansprakelijk gesteld kan worden voor elke misdaad die uit deze situatie voortvloeit.
In de eerste plaats omdat de lokale elites die door het ontwikkelde deel van de wereld in het zadel gehouden worden zelf de zwaarste verantwoordelijkheid dragen. Dat zij die verantwoordelijkheid niet erkennen omdat ze het hele model van die verantwoordelijkheid verwerpen doet daar niets aan af.

In de tweede plaats omdat, om ergens moreel voor aansprakelijk te zijn de persoon in kwestie een alternatieve wijze van handelen moet hebben, die voor hemzelf niet een onevenredig nadeel oplevert en die er duidelijk toe bijdraagt de misstand tegen te gaan. Behalve op het verkondigen van je mening, het stemmen op of verdergaand steunen van een politieke partij en het af en toe wat schenken aan hulp- of misschien zelfs bevrijdingsbewegingen staat de burger weinig open.

Ik acht het mogelijk dat er over 20 jaar een federale EG door partijen bestuurd wordt die de wil en de mogelijkheid hebben om een substantieel andere politiek te voeren. Mogelijk maar uiterst onwaarschijnlijk.

Dit is het vervolg op: Wat is het GROTE probleem van de mensenrechten?

Vannacht had ik een productief nachtje. Onder andere draaide ik bij gebrek aan slaap in gedachten de film Koyaanisqatsi af. Er is geen film die ik zo precies onthouden heb. Van de meeste films zijn het enkele fragmenten. Maar hier zijn het flinke delen. Ik werd weer tot tranen geroerd. Terwijl in de film toch met een buitenaardse blik naar de mensheid gekeken wordt. De mens als mier. Het zijn die paar tussengevoegde ijzersterke "portretten" van individuen waarvan de werking fabuleus is.

Ik ben de film in 1984 gaan zien, vrij snel nadat die met 2 jaar vertraging eindelijk in het Leidseplein Theater vertoond werd. Na afloop kon ik een half uur geen woord uitbrengen. In deze film wordt niet gesproken; er zijn alleen beelden met de muziek van Philip Glass. De titel is een woord uit de Hopi-taal dat onder andere betekent: Life Out of Balance.

Terugkijkend lijkt het er op dat ik vanaf dat moment een aantal pretenties heb laten varen.
Niet dat ik daarvoor niet wist van onze nietigheid en die van mij in het bijzonder, maar tussen weten en voelen en accepteren en het aan je persoon verbinden ligt een grote afstand. Als je je altijd ongemakkelijk voelt in een groep zoals ik, maar je weet toch dat je er nu eenmaal een deel van bent, dan geeft dat spanningen. Ik denk nu dat het zien van deze beelden mij een mogelijkheid gaf die ongemakkelijke gevoelens enigszins te overwinnen.

Voor mij is het het belangrijkste kunstwerk van de 20e eeuw.

Koyaanisqatsi: Life Out of Balance (wikipedia artikel)

Verzameling stills (www.spiritofbaraka.com; bron van de hier getoonde)

film op video.google. (Dit is een film die je op een zo groot mogelijk scherm met goed geluid moet zien; Sinds een aantal jaren is hij weer goed verkrijgbaar.)

Delen van de muziek van Philip Glass kun je hier beluisteren.

De discussie wil niet zo erg spetteren. Zal wel aan mijn inleiding gelegen hebben. Ik wil hier niet verder gaan op verschillende details in de uitwerking maar proberen wat klaarheid te scheppen op hoofdlijnen. Misschien brengt dit wat meer leven in de brouwerij:

Ik onderscheid drie standpunten:

De technocraten. Zij die vertrouwen hebben in de intelligentie van het algoritme. Zij kennen een grote waarde toe aan zaken als pageviews, unieke reacties, verwijzingen en tags (als middel om relevantie te meten) eventueel aangevuld met vormen van geautomatiseerde analyse van de inhoud. Meestal hebben ze een voorkeur voor het belonen van bijdragen boven de status van auteurs. De gebruiker heeft geen invloed op de aanwending van "zijn" karma. Het effect van het hebben van karma is vaak wat minder duidelijk. De wijze van berekening en werking is geheim, in ieder geval niet openbaar. Zij zijn van mening dat dit systeem, naast een redelijke relatie met de kwaliteit het makkelijkst te realiseren is en het meest tegen manipulatie te beveiligen. Een duidelijke aanhanger van dit stelsel is Henk Daalder. Ik denk dat de redactie op dit moment ook een voorkeur heeft voor dit systeem.

De professionals. Zij hechten geen geloof aan de mogelijkheden om op een of andere manier de kwaliteit vast te stellen door het daarop loslaten van algoritmes. Ook de gemiddelde lezer of blogger achten zij niet in staat om een zinnig oordeel te vellen. Zij verlangen naar moderatie door professionele journalisten/schrijvers. Het oude "de redactie beveelt aan", en dat liefst uitgebreid tot alle individuele bijdragen en dagelijks vernieuwd. Omdat de redactie nadrukkelijk heeft aangegeven dat dat er niet in zit zijn zij veelal bereid water in de wijn te doen en hopen dat de redactie een soort laatste controle uitoefent op de resultaten van een automatische waardering. De procedures zijn uit de aard der zaak ook hier niet voor discussie vatbaar. En ook hier heeft de bezitter van de status verder geen invloed op hoe die wordt aangewend. Ik denk hiermee de mening van bijvoorbeeld 100 Woorden juist weer te geven. Een soort variant hierop die ik eerder heb voorgesteld is dat de redactie een aantal (kwaliteits-)bloggers verzoekt om de moderatie op zich te nemen.

De democraten. Zij hebben een zeker vertrouwen in de "wisdom of the crowds" en leggen het accent op de moderatie door de gebruikers zelf. Een voortzetting en zomogelijk uitbreiding van het huidige aanbevelingen-systeem. Het liefst ook naar de reacties. Een belangrijke plaats is ingeruimd voor het aanwenden van het verkregen karma. De bezitter van karma kan zelf accenten leggen. Hij kan extra veel of zware waarderingspunten uitdelen. Hij kan zelf kiezen hoe belangrijk hij nieuwe bijdragen maakt door ze bij de geboorte veel of weinig status mee te geven. Vooral de mogelijkheid om bloggers met veel karma de mogelijkheid te geven meer invloed uit te oefenen door zwaardere aanbevelingen in te zetten is voor hen een reden om te denken dat zo kwaliteit gemakkelijker komt bovendrijven. Zij denken dat daarmee het gat tussen professionele beoordeling en volledige gelijkwaardigheid van de deelnemers kan worden gedicht. Ook zij zien dat daarmee ongelukken niet altijd te voorkomen zijn. Ze willen dat oplossen door de redactie een eindverantwoordelijkheid te geven en de mogelijkheid tot ingrijpen. Maar dan wel in het openbaar, het liefst aan de hand van gepubliceerde maatstaven en met enige vorm van verantwoording. In principe is alles openbaar: de status van de deelnemers, de rekenregels en de normen. Dit is ongeveer mijn standpunt. Hoewel de standpunten elkaar niet uitsluiten en diverse mengvormen mogelijk zijn lijkt het me goed om in dit stadium expliciet één van de standpunten als uitgangspunt te kiezen. Daar het tweede standpunt om praktische redenen zo goed als afvalt blijven (1) en (3) over.

NB Mijn "vlat"-voorstel laat ik maar varen. Het is lastig om een ingeburgerd begrip te vervangen door iets anders als het niet echt beter is.