Hoe het kapitalisme de mens vernietigt
Beeld uit “Koyaanisqatsi” Reggio/Glass USA 1982
Tegen het basisinkomen
De mens is een sociaal wezen. En daarmee bedoel ik niet dat hij graag naar feestjes of verjaardagen gaat of zo makkelijk met andere mensen omgaat. Dat die mens over “sociale vaardigheden” beschikt. Nee, alle mensen danken hun bestaan aan de maatschappelijke structuren waarin zij tot stand komen. De opvoeding, scholing en de omgang met anderen, zelfs als die afwijzing en isolement inhouden. Dit alles is noodzakelijk om de maatschappij in stand te houden; om er voor te zorgen dat het menselijk bestaan zich kan voortzetten doordat de deelnemers, de individuele mensen hun rol in het geheel op zich kunnen nemen. De mens beheerst de natuur en daarmee zijn eigen voortbestaan door samenwerking en taakverdeling.
Door mechanisering, maar vooral door automatisering haal je het wezen uit de mens. Steeds minder mensen zijn nodig voor het beheersen van de natuur. Voor het voortbrengen van de noodzakelijke materiële middelen. Heel lang is dat gecompenseerd doordat mensen andere maatschappelijk nuttig bevonden activiteiten gingen ontplooien. Wetenschap, kunst, het op orde houden van de maatschappij zelf vervingen de direct productieve bezigheden. Maar ook deze zaken worden in toenemende mate met succes geautomatiseerd. En uiteindelijk is er maar een beperkte behoefte aan kunst en andere maatschappelijke versierselen en buitenissigheden. Dat leidt tot een toename van “vrije tijd” waarin men in principe geacht wordt niet maatschappelijk productief bezig te zijn. Bijvoorbeeld door een hele of halve marathon te lopen. Nu is er niet zo veel tegen wat vrije tijd. Maar wat betekent het als er vrijwel alleen nog maar vrije tijd is? Ben je dan niet een onnut ornament van een geautomatiseerde machine die buiten jou om voortdendert? Waar je volledig van afhankelijk bent zonder er serieus aan bij te dragen?
En dit is nu precies het signaal dat wordt afgegeven door het zogenaamde basisinkomen. De maatschappij kan zonder jou. Je bent een nutteloos ornament, maar je mag nog even leven. Dit naast het probleem van de financiering, die ongetwijfeld in de eerste plaats op de schouders van de nog wel werkenden gelegd zal worden. En het probleem van het zwart werken, dat verder zal toenemen en de betaalbaarheid van een en ander nog verder onder de druk zet. En ja, ik kan allerlei vrijwilligerswerk gaan doen. Mijn eigen voedsel verbouwen, zelf mijn plafond stukadoren en dat van de buurvrouw. Maar dat is nu net niet de bedoeling, want een stukadoor en een tuinder kunnen dat allemaal veel beter en in minder tijd dan jij dat kunt. Voor zover die niet vervangen zijn door robots die dat nog weer goedkoper doen natuurlijk. En je veroordeelt hen door dit gedrag ook weer tot dat zogenaamde basisinkomen.
En dan het bewaren van de orde. Het kan allemaal, bewaking door camera’s en dan volledig geautomatiseerd boetes thuissturen. En in de toekomst zelfrijdende onbemande auto’s waar je gedwongen wordt in te stappen en die je direct naar de gevangenis brengen daar het vonnis al door een geautomatiseerde rechtbank is uitgesproken, waarbij je verdedigd bent door een artificiële intelligentie die voor advocaat doorgaat. Ook kunnen we ons straks prima verdedigen met zelfstandig opererende robots en drones. Er zal nog wel een elite overblijven die er genoegen aan beleeft zijn geld te tellen en rond te dobberen in 50 meterjachten met gouden kranen terwijl zij sentimentele door computers geproduceerde filmpjes kijken. Maar zijn dat nog mensen?
Op zich is er niets tegen voortgang van wetenschap en techniek. Maar wel in dienst van de mens en niet in dienst van het kapitaal. Dat onbeheerst op groei gericht is en de voortschrijdende onbesuisde automatisering is daar een onderdeel van. De ondernemingsgewijze productie vervangen door een planbureau is overigens ook geen goed idee. Er zijn betere, menselijke eigenaren van het kapitaal nodig.
Zie ook: SoLiDe Kapitaal – een voorstel en lees verder in Sociaal Humanisme. En kijk eens naar Koyaanisqatsi.
Er zit nog een veel groter euvel aan dat z.g. basisinkomen waar socialisten mee schermen. Als er geld wordt uitgedeeld dan is er altijd iemand die het gelag betaalt. Dat is onrecht. Natuurlijk moeten wij allemaal belasting betalen maar die geldstroom is niet legitiem als die middelen vervolgens worden uitgedeeld. Niet voor niets luidt het adagium “in het zweet des aanziens zult gij uw brood verdienen”…Eerlijk delen jazeker, maar nutteloos geld uitdelen is ongewenste onzin. Ik denk weldat het duidelijk is….
Het basisinkomen is een omstreden concept, dat het beste en het slechtste in de mens naar boven kan halen. Het beste is het gevoel van solidariteit, medemenselijkheid en samen delen. Tijdens de laatste Kamerverkiezingen was het één van de kernpunten van De Burgerbeweging. Zij waren ook de enige die een door de Rekenkamer goedgekeurde berekening hadden om het basisinkomen te financieren.Het slechtste is dat het idee van een basisinkomen al meteen op weerstand stuit bij mensen die menen dat het basisinkomen ‘niets doen’ en luiheid in de hand werkt. Dat het zuurverdiende belastinggeld wordt weggegeven aan nutteloze uitvreters. Aan de ene kant hebben zij gelijk en moet er alles aan gedaan worden om dat te voorkomen. Het basisinkomen zou ook niet, of in veel mindere mate, moeten gelden voor nieuwkomers uit andere culturen en zeker niet voor vreemden die onze cultuur vijandig gezind zijn.. Persoonlijk denk ik dat de hoogte van het basisinkomen voor een groot deel bepaalt hoe mensen er m!ee om gaan. Laat het genoeg zijn voor, vaste, woonlasten en zorgverzekering maat niet meer. Wie meer wil of nodig heeft zal dan toch moeten werken. Of als je wwilt eten zul je toch wat erbij moeten verdienen of verbouwen.Het voordeel van het basisinkomen zie ik in de tijd die vrij komt. Tijd voor familie en samenleving. Tijd voor je buren en naasten. Tijd om waarden en normen door te geven aan je kinderen. Tijd voor zelfontplooiing en kunst. Niet meer fulltime in een beroerd baantje moeten sloven om de eindjes aan elkaar te knopen. Meer part-time banen, dus meer mensen aan het werk. Dit kan weer zorgen voor een explosie aan creativiteit en entrepreneurschap. Maar je moet het wel op een goede mamIer vormgeven…Ik zou het basisinkomen niet zondermeer afschrijven.
@Ricky Fundamenteel blijft dat mensen aan de maatschappij waar ze in leven moeten bijdragen en daar omgekeerd voor beloond moeten worden. Aan de maatschappij bijdragen betekent dat je een door diezelfde maatschappij goedgekeurde, gewaardeerde activiteit ontplooit. Zo ben ik erg voor een ouderschapsbeloning omdat het opvoeden van kinderen erg belangrijk is voor het voortbestaan. Wel onder voorwaarde dat dit goed gebeurt en het in de maatschappij passende nieuwe burgers oplevert.
Verder is de mentaliteit van 99% van de huidige burgers dusdanig dat er niets van terecht kan komen al was het alleen maar door de ongetwijfeld enorme aantallen die zwart gaan “bij”-werken. Daarnaast maakt het de werkgevers wel erg makkelijk om van mensen af te komen en holt dit de rechtspositie van de werknemer nog verder uit en maakt zo de betrokkenheid van de werker bij zijn bedrijf nog geringer. Een slechte zaak. En het moet ook niet zo zijn dat men verplicht wordt werk te doen voor een uitkering. Werk moet altijd het minimumloon opleveren.
Het lijkt me te veel op het onhaalbare ideaal van het communisme: ieder werkt naar vermogen en krijgt naar behoefte. Nou ja, onhaalbaar, in ieder geval is het vanuit onze huidige situatie totaal zinloos om daarover te filosoferen.
We laten niemand verhongeren of bevriezen maar meer dan een uiterst karig bed-bad-brood als minimum zonder tegenprestatie zit er niet in (afgezien van tijdelijke, ouderdoms of bovantalligheidsuitkeringen). En dat alles in natura. Wie daar genoeg aan heeft mag dat.
Ik tel vijf argumenten, de belangrijkste echter niet, het basisinkomen is onbetaalbaar. De voorstanders vergeten dat dat uitdelen toch door iemand moet worden opgebracht. Ik loop vervolgens de andere argumenten even langs. Het gevoel van solidariteit, ik vrees dat een door de overheid betaalde uitdeel actie maar door maar weinig mensen een mooi gevoel van solidariteit zal opwekken. De meeste zwaar belaste burgers zullen zich aan hun niet werkende medeburgers blijven ergeren. Dan de beperking tot de inheemsen, de uit verre landen komende medeburgers zullen niets dan woede en afgunst opwekken. Terwijl over hun lot een sterke politieke strijd zal losbarsten, waarbij de solidariteit al snel vervliegt…Ik vraag mij af of meer kinderbijslag, de consequentie van het voorstel oudertoeslag van Victor wel op de juiste wijze gebruikt zal worden, het lijkt mij meer voor de hand te liggen de kosten van onderwijs te matigen, zoals het huidige D66 beoogt.
Het basisinkomen zal je nooit meer kunnen opleveren als een belabberd bestaan, in een uithoek van het land. Veel prijzen worden bepaald door wat de gek er voor geeft. En als iedereen een basisinkomen heeft, zijn er genoeg gekken die meer dan dat basisinkomen geven voor bijvoorbeeld een woninkje in Amsterdam(huursubsidie gaat er af neem ik aan, anders is de geclaimde vereenvoudiging er niet).
Wat wel een effect zal zijn, is dat de Nederlandse arbeider goedkoper wordt: hij heeft 1 basisinkomen minder nodig van de baas dan de Poolse concurrent. Verder zal de alleen-basisinkomen-verdiener de nieuwe bijstandstrekker zijn.
Frank noemt een tweetal uitstekende argumenten tegen het fenomeen, waar overigens een paar gemeenten in ons land maar alvast mee begonnen zijn. Er is zelfs een vereniging Basisinkomen…