Categorie archieven: Circuleer

Zijne heiligheid het individu. Over de “Dag van 100”

Wat te DOEN Geplaatst op door

Een zestal mensen heeft een “Club van 100” opgericht. Zij willen “een verdiept en vitaal discours. … voor een krachtig, agendabepalend geluid van centrum-linkse partijen.”

Veel goede bedoelingen en beste wensen. Ideeën over hoe het zou moeten zijn, maar geen idee wat te doen om daar te komen. Geen analyse en daardoor ook geen oplossingen. Alleen in de introductie zien we een glimp van een soort kritische opgave: Op economisch gebied, de arbeidsverhoudingen, de sociale zekerheid zou het aan progressief Nederland moeten zijn om nieuwe samenhang, nieuwe solidariteit te creëren in een maatschappij van zelfstandige, diverse individuen.

Meteen wordt de individu op een troon gezet en in de meeste overige punten is dat niet anders. Nergens vraagt men zich af of die prachtige vrije, autonome zelfredzame burger met zijn rechten op van alles en nog wat en zijn strikt private overtuigingen wel de geschikte grondstof levert voor een nieuwe samenhang en voor nieuwe solidariteit. “Collectivisme moet niet worden gestimuleerd” (“in de benadering van burgers“(?)) dan blijft als samenhang alleen markt en staatsburgerschap over. Dat kennen we nu wel. Levert weinig solidariteit op: oude of nieuwe. Ook elders in het stuk wordt er veel van de staat als organisator van onze belangen verwacht.

“Redelijkheid en nuchterheid dienen het te winnen van ideologische subjectiviteit”  Ook hier weer geen idee hoe het moet. Wat moet ik van dit bevel denken? “Redelijkheiiiiid, geeef Acht!”, “Presenteer geweer!”, “Val ‘ideologische subjectiviteit’ aan!”, “En vergeet niet: je dient te winnen!”. Alle gekheid op een stokje: redelijkheid en nuchterheid zijn zelf ideologische subjectiviteiten. Betere subjectiviteiten dan de islamitische of katholieke ideologie, maar niet minder ideologisch. Maar het is nog erger: iedere zich zelf respecterende ideologie presenteert zich als redelijk. Wat hier als absolute redelijkheid gepresenteerd wordt is de redelijkheid van het liberalisme en de markteconomie.

Nog eentje om het af te leren: “Ideologische invloed van cultuurrelativisme dient te worden teruggedrongen.” De eerste vraag die je je kunt stellen is wat er mis is met “Cultuurrelativisme dient te worden teruggedrongen.” Lijkt me wel zo duidelijk. Of wil men dat relativisme niet echt bestrijden maar alleen haar invloed? Een vreemde zaak. Belangrijk is ook hier weer het oningevulde “dient”. Wie dient? en vooral hoe ? Het probleem is dat cultuurrelativisme een  incestueuze relatie heeft met individualisme. Als ik me niet bemoei met jouw cultuur dan bemoei jij je niet met de mijne, ok? Ok, maar dan moet je wel even zeggen dat mijn cultuur even goed is als die van jou. Zodra ik  ophoud dat te beweren zal ik niet alleen cultuurrelativisme moeten bestrijden, maar misschien ook wel sommige minder prettige culturen. Het probleem van de ongelijkheid van culturen en de daarin opgenomen mensen niet analyseren en benoemen maakt de opdracht onmogelijk.

Het vreemde is dat de geproduceerde lijstjes dienen om “gedachten uit te wisselen en hopelijk te komen met inspirerende antwoorden op bijvoorbeeld de bovenstaande vraagstukken”. Ik heb vooral veel wensen of eisen gelezen. Er worden weinig vragen gesteld of daarbij behorende analyses gemaakt.

De dag dient om “zoveel mogelijk gelijkgestemde mensen die ons onbehagen delen bij elkaar brengen”. Maar de aanwezigheid is op uitnodiging. Het is “een selectie van mensen die een verschil kunnen maken“. De criteria voor dat verschil:
– scherpe en oprecht geïnteresseerde denkers
– diverse maatschappelijke achtergronden, met bovengemiddelde staat van dienst
– diverse leeftijden
– in beginsel vooruitgangsgeoriënteerd en optimistisch

Het is lastig om van te voren te bepalen of je genoeg onbehagen deelt, maar met het produceren van een duidelijk stuk zou je kunnen kijken wie daarop hoe reageert en aan de hand daarvan op enigszins transparante wijze kunnen kijken wie er wel en niet bij horen. Het criterium “scherpe en oprecht geïnteresseerde denkers” staat in een problematische verhouding tot een “bovengemiddelde staat van dienst”.  Een van de oorzaken van de huidige crisis van het politieke is dat “scherp en oprecht denken” in de hogere regionen van de maatschappij slechts bij uitzondering op prijs wordt gesteld.

Draaigeluiden uit het graf van Popper.

Wat te DOEN Geplaatst op door

‘Een politicus mag best met mate ‘draaien” luidt de kop boven een artikel van Harrie van Rooij  op VK-OPINIE 15/05/12. Onderaan wordt vermeld dat hij filosoof en communicatieadviseur is. Ik vrees dat hij meer draait in de richting van het laatste. Hij eindigt met:

Het is als met de vegetariër die zich moet verantwoorden voor het feit dat hij leren schoenen draagt, terwijl de onbekommerde vleeseter zich nergens druk om hoeft te maken. Die uitkomst voelt nogal cynisch aan. Dat politici keuzes maken in overeenstemming met hun overtuigingen, is een vanzelfsprekende eis. Dat hun keuzes zelf kritisch worden gewogen, is dat evenzeer.

Ik heb dit drie keer gelezen. Dit gaat helemaal niet over draaien. Hij vindt dat iedereen op de zelfde, boven alles verheven waarden van de auteur moet worden afgerekend: O o o, de arme vegetariër moet zich verantwoorden en de smerige vleeseter niet.

Eerder zegt hij:

Het blijft bijvoorbeeld verbazing wekken dat het CDA hard wordt afgerekend op de gedoogconstructie met de PVV, terwijl deze van de VVD afglijdt als rul zand. …Het is een doodzonde om je niet in overeenstemming met je idealen te gedragen. Deze eenzijdige uitkomst is onbevredigend. Want wie vindt dat de samenwerking met Wilders heeft geleid tot internationale reputatieschade en het uitsluiten van bevolkingsgroepen, kan hiervoor met minstens even veel recht van spreken de VVD ter verantwoording roepen. Niet de inconsistentie van een politieke partij zou hier het principiële punt van discussie moeten zijn, maar de afweging of een dergelijke gedoogpartner moreel en politiek gezien aanvaardbaar is.

Is dit nu een argument voor “draaien”, al is het met mate? Feitelijk wordt het CDA haar eerste draai verweten, toen is zij immers afgeweken van haar principiële punt. Het gaat dus weer om consistentie. Hij doet huilie huilie over het feit dat de VVD niet afgerekend wordt op haar samenwerking met de PVV omdat daar die draai niet is (waar)genomen.

Teruglezend naar het begin komen we tot de eigenlijke kern van zijn kromme redeneringen.

Maar wie zegt nu eigenlijk dat je consequent moet zijn? Nou eh… iedereen eigenlijk. De ijzeren wet die hier werkzaam is, is de wet van de uitgesloten derde. Het regent óf het regent niet. Het gestelde en zijn tegendeel mogen niet tegelijkertijd waar zijn; anders kun je nergens op bouwen. Het is een oerbeginsel in recht, wetenschap en politiek.

Heeft deze man echt filosofie gestudeerd? Nu ja, dat zal wel, de filosofiebeoefening aan het ZULO heeft nooit een erg goede naam gehad. De oplettende lezer zal de fout in zijn weergave van het oerbeginsel makkelijk kunnen waarnemen: Het gaat om het woordje “tegelijkertijd”. Inderdaad, tegelijkertijd kan iets niet waar of onwaar zijn. Maar achtereenvolgens wel. Dat heet ook wel “voortschrijdend inzicht” en het kan wel eens leiden tot de conclusie dat men “over zijn schaduw heen moet springen”, of, in de wetenschap, dat een stelling gefalsificeerd is. Hoor ik draaigeluiden uit het graf van Popper?

Het komt er op neer dat het hele idee dat er gedraaid wordt van tafel moet. Dat is vooral de spin van doctors en hijgerige journalisten. Je hebt doelen en middelen. In de politiek betekent dat dat je een programma hebt dat je wil verwezenlijken, een werkelijkheid en de kennis daarvan die verandert (en dat kan en moet van invloed zijn op je doelen) en onderhandelingen waarin je daar zo veel mogelijk van probeert te realiseren. Wat je je als journalist of willekeurige burger mag afvragen is of partij X voldoende van zijn punten heeft weten te realiseren om het niet realiseren van andere punten te kunnen rechtvaardigen. Los daarvan staat de vraag of je het programma van X onderschrijft. Dat  heeft dan alleen betekenis voor de vraag of je het jammer vindt of juist niet dat X doelstellingen realiseert. Al het andere is gelul. Daarin kun je niet wonen, dat is bekend.

Ik blijf ondertussen met de vraag zitten waarom zo’n krom stuk door de VK gepubliceerd wordt.

Een potje Judassen

Wat te DOEN Geplaatst op door

The Kiss of Judas (engraving) by Scheffer, Ary (1795-1858)

Zelfs de meest intelligente politieke commentatoren, bijvoorbeeld Sheila Sitalsing in de Volkskrant van vandaag, zijn mee gaan doen aan een spel dat lijkt op het altijd al populaire Zwarte Pieten. Misschien is het een betere metafoor voor verkwanselen, en is het bord linzen populairder dan dertig zilverlingen, maar Ezauen bekt niet zo lekker. Ik houd het op Judassen.

Tijdens formatiebesprekingen weet men wel dat medeverantwoordelijkheid voor een regeerakkoord inhoudt dat iedere politicus een aantal van zijn ideeën niet zal kunnen realiseren en zal moeten meewerken aan het realiseren van ideeën van anderen, of hij daar nu achter staat of niet. Dit speelt niet alleen bij de kabinetsformatie, maar ook bij het opstellen van een verkiezingsprogramma binnen een politieke partij. Maar op het moment dat het akkoord bereikt is, is men dat al vergeten en loopt men met de gebruikelijke journalistieke hijgerigheid achter iedere afwijking van de eerder verkondigde standpunten aan alsof het hoogverraad betreft.

Het is eigenaardig dat je op het moment dat je een akkoord bereikt je opeens je eigen standpunten niet meer zou mogen propageren en verdedigen. Dit werd vooral Wilders nogal eens verweten. Maar je mag best blijven zeggen dat je ergens tegen bent maar volgens afspraak daar voor stemt. Voor een minister, die verantwoordelijk is voor de uitvoering en de verdediging van het gesloten compromis ligt dat anders. Die mag niet en kan niet een wetsvoorstel niet verdedigen omdat ze daar niet achter staat. Als iemand dat niet op kan brengen moet die geen minister worden. Maar je hebt het volste recht achteraf te zeggen dat je dat deed als minister en dat je het er politiek niet mee eens was. Het zou zelfs kunnen dat ze het er persoonlijk wel mee eens is, maar als CDA politicus weer niet. Dit heeft allemaal niets met draaien, verraad of verkwanselen te maken. Het zou pas ongeloofwaardig zijn als Spies nu zou verklaren dat zij wel voor het Boerkaverbod is. Politieke commentatoren zouden zich moeten onthouden van dat soort oordelen en zich moeten beperken tot de vraag of er evenwicht is in de concessies.

Ik hoop dat het “Boerkaverbod” er toch komt. Ik acht de vrijheid die uitgaat van gelijkheid in openheid in de publieke ruimte vele malen hoger dan de individuele vrijheid om onder alle omstandigheden je met de symbolen van je geloof te tooien.

Haringtillen

Wat te DOEN Geplaatst op door

Aan het WC-potwerpen moeten we helaas ook de sport van het Haringtillen toevoegen voor de volgende Koninginnedag. En dat is jammer want ik heb Bas Haring over het algemeen hoog zitten zodat hij niet nog hoger hoeft te worden opgetild. Met zijn column in de wetenschapsbijlage van de Volkskrant van 5 mei: “Met welk doel zou je de lat hoger willen leggen?” slaat hij de plank echter dermate mis dat er enig tilwerk aan te pas zal moeten komen.

Hij beantwoord de vraag die hij zelf stelt uiteindelijk met: “De frase ‘de lat moet hoger’ illustreert onbedoeld een illusie. De illusie dat mensen hoger komen als je latten hoger legt.” Ofwel het doel van het hoger leggen is dat mensen hoger komen. De suggestie dat het misschien de bedoeling is dat minder mensen over de lat komen en dat dat het doel van het hoger leggen is lijkt hij te verwerpen. Het is hem kennelijk ontgaan dat de lat in het onderwijs (daar gaat het over) in de loop der jaren lager is gelegd en dat wij daardoor in de illusie zijn gekomen dat de mensen beter zijn gaan hoogspringen. Meer mensen hebben een VWO/HBO/WO… diploma behaald. WO, dat door de wijlen zijn voorganger wetenschaps-columnist Piet Vroon met ZULO werd aangeduid. Als een van de oplossingen van het probleem van het hoger leggen suggereert hij: “Als je wilt dat mensen hoger komen, moet je ze optillen”. Hij vermengt op onduidelijke wijze twee doelen: Het doel dat de waarde van een diploma weer op peil gebracht moet worden met het doel om meer mensen vervolgens zo’n waardevoller diploma te laten behalen. Over het eerste doel lijkt men het toch wel eens: de diploma-inflatie moet tot staan gebracht en liefst teruggedraaid worden. Over het tweede doel kun je van mening verschillen. Heeft de maatschappij nu echt behoefte aan nog meer doctoren in de wijsbegeerte? Of zijn er daarvan eigenlijk al te veel? Los daarvan lijkt mij ook aantoonbaar dat mensen beter hun best gaan doen als de lat hoger ligt. Er gaan dan wel degelijk meer mensen hoger springen.

 

 

 

 

 

De explosie van vrijheidsniveaus (Houellebecq 1994)

Wat te DOEN Geplaatst op door

Ik zou Jean-Yves Frehaut nooit meer terugzien; en trouwens, waarom zou ik hem hebben moeten terugzien? In feite waren we nooit heel close geweest. Sowieso ziet men elkaar tegenwoordig nauwelijks meer terug, zelfs wanneer een relatie in een enthousiaste sfeer van start gaat. Soms vinden er adembenemende gesprekken plaats over algemene aspecten van het leven; soms ook komt het tot een lichamelijke omhelzing. Natuurlijk worden er telefoonnummers uitgewisseld, maar doorgaans belt men elkaar niet vaak meer op. En zelfs als men elkaar wel opbelt en elkaar terugziet, maakt het aanvankelijke enthousiasme al snel plaats voor ontnuchtering en ontgoocheling. Geloof me, ik ken het leven; het zit allemaal muurvast. Die geleidelijke vervaging van menselijke relaties blijft niet zonder gevolgen voor de roman. Want hoe zou je nog kunnen vertellen over van die vurige, jarenlang voortdurende passies, waarvan de gevolgen soms generaties lang merkbaar bleven ? We zijn op z’n zachtst gezegd mijlenver verwijderd van Wuthering Heights. De romanvorm is niet bedoeld om onverschilligheid of absolute leegte te beschrijven daarvoor zou een vlakkere, beknoptere en fletsere uitdrukkingsvorm moeten worden uitgevonden. Lees verder →

Gaan we de USA boycotten?

Wat te DOEN Geplaatst op door

Wat presidentskandidaat Santorum in de USA roept over het euthanasiebeleid is wel een paar graden erger dan het meldpunt voor MOE-landers van de PVV. En wat doet de regering? Geen reet!

Terwijl het in dit geval heel simpel is: Je kunt zo iemand voor de rechter slepen wegens smaad.

Moeten we de USA nu maar gaan boycotten? De vraag alleen al geeft aan hoe absurd en ondemocratisch dit geroep bij onze mede Europeanen de Polen is.

Terzijde: Is het toeval dat er nu opeens een stuk kan verschijnen waarin euthanasie moord wordt genoemd  in de Volkskrant van 22 februari ?

Alle mensen zijn geen broeder

Wat te DOEN Geplaatst op door

“Alle Menschen werden Brüder” luidt de beroemde regel van Schiller, door Beethoven als tekst gebruikt in zijn 9e symphonie. Sinds 1985 het Europese volkslied. Een mooi doel, geïnspireerd door de Franse Revolutie. Misschien wel verder weg dan ooit.

Maar niet voor de Westerse politieke elite. Die de mensenrechten eerst uitgevonden en daarna voorondersteld heeft. Door de broederschap als recht uit te delen hebben ze mij rechten ontnomen: het recht om zelf te bepalen wie mijn broeder is en wie niet. Daarmee hebben ze het fundament van de broederschap ondermijnd, namelijk dat broederschap wederzijds moet zijn. En dat het vrijwillig moet zijn. Mensen zijn pas elkaars broeder als ze zelf tegen elkaar gezegd hebben: “ik ben jouw broeder”. Het zou heel mooi zijn als we dat met z’n 7 miljarden ooit tegen elkaar zouden zeggen. En misschien gebeurt het ooit. Maar ik zal het in ieder geval niet meemaken.

Het is deze kardinale politieke fout, voortgekomen uit schuldgevoel over wereldoorlogen en kolonialisme, die ons in grote moeilijkheden heeft gebracht en die voortdurend het zicht op de werkelijkheid ontneemt. Het sterkst wordt deze misvatting vertegenwoordigd in de postmoderne multiculturele cosmopitische Gutmensch, waaruit het overgrote deel van onze politieke vertegenwoordigers gerekruteerd is in een proces van zichzelf versterkende politieke correctheid.

Moeten we dan terug naar de onbelemmerde strijd van allen tegen allen? Natuurlijk niet. We zijn dan wel niet allemans broeder, maar wel beschaafd en ontwikkeld. Het is heel goed mogelijk om te denken in allerlei gradaties van medemenselijkheid en daar politiek mee te bedrijven. Wel moeten we goed voor ogen houden dat vijandschap nog steeds bestaat. En dat het legitiem is om eigen belangen te hebben en na te streven. We hoeven niet het oog om oog, tand om tand in praktijk te brengen en kunnen waar mogelijk mededogen en andere mooie waarden best toepassen. Uiteindelijk kunnen we ons de mogelijkheid om hard op te treden niet ontzeggen en op het moment dat dat nodig is, moeten we niet zeuren en met een hand op de rug vechten omdat we zo nodig allerlei scrupules met de tegenstander, die tenslotte onze broeder schijnt te zijn, moeten hebben. Overijverige politici, advocaten en officieren van justitie die iedere afgevuurde kogel en iedere uitgedeelde klap willen onderzoeken moeten tot zwijgen worden gebracht.

Maar ook binnenlands levert de afgedwongen broederschap ons grote problemen op. De weinig verheffende neiging alles te willen nivelleren als methode om iedereen hoger opgeleid te laten zijn en vervolgens een daarbij passende functie te laten bekleden heeft enorme schade aangericht. De doorgeslagen neiging alles voor iedereen toegankelijk en mogelijk te maken is een zeer kostbare en zo  langzamerhand niet meer te dragen last. Het verbieden van het eigen oordeel over medemensen en het handelen daarnaar onder het mom van discriminatie-bestrijding een niet te verteren inbreuk op de vrijheid.

De geheimhoudingskamer: Rechters weer eens niet goed bij hun hoofd

Wat te DOEN Geplaatst op door

De geheimhoudingskamer. Hoe verzin je zoiets.

08-02-2012 10:18 • NOS/Rechtspraak.nl

De Belastingdienst moet de naam van een tipgever bekendmaken. Dat heeft de geheimhoudingskamer van de rechtbank in Arnhem gisteren bevestigd. De tipgever gaf in 2009 staatssecretaris De Jager van Financiën informatie over honderden Nederlandse zwartspaarders bij een vestiging van de Rabobank in Luxemburg. Die informatie was mogelijk gestolen, zegt de advocaat van de zwartspaarders.

Uit de overweging:

Staat: de identiteit van de tipgever  is niet relevant is aangezien het niet gaat om de betrouwbaarheid van de tipgever maar om de betrouwbaarheid van de verstrekte informatie.

Rechtbank: Er bestaat een onlosmakelijk verband tussen de persoon van de tipgever en de door hem verstrekte informatie.

Ofwel: wederom lenen rechters zich er voor wetsovertreders met flutargumenten de hand boven het hoofd te houden.  Het zal wel weer een vriendendienst aan de duurbetaalde advocaat zijn die de belastingbetaler een hoop geld gaat kosten.

Compassie?

Wat te DOEN Geplaatst op door

In Compassie is niet voor watjes (Trouw 2012/01/22) worden door Frits de Lange (hoogleraar ethiek bij christelijke instelling) enige interessante gezichtspunten uiteengezet. Ik heb daar wel iets aan toe te voegen. Het is me zo te christelijk en te individualistisch. Misschien is compassie ook wel niet het goede woord. Tot nu kon ik geen beter verzinnen. Suggesties zijn welkom.

Het begint met een beschouwing over ideologie, al wordt dat woord niet gebruikt: Lees verder →

Doen wij er toe? (over ideologie)

Wat te DOEN Geplaatst op door

Uit de voorstelling “Wuivend Graan” van Wim T Schippers.

Rond het begrip ideologie en de vraag of een godsdienst een ideologie is bestaat de nodige verwarring. Hier een poging om de zaken op een rijtje te zetten.

Een ideologie is een verhaal over de wereld, waarin degene die het hoort een rol krijgt toegekend. Daarmee krijgt diens leven betekenis binnen dat verhaal. De persoon van de toehoorder wordt daardoor mede gevormd. Bij godsdiensten is de rol die van gelovige, die door gebed en een voorbeeldig leven zijn god dient en daarmee een mooie plek in een of ander hiernamaals krijgt. Bij het socialisme is dat de strijder voor een betere wereld die een plaats in de geschiedenis krijgt voor een harmonieuze toekomst voor de gehele mensheid. In het (libertaire) liberale stelsel is dat de plaats van de consument waar het bevredigen van zijn individuele behoeften in het hier en nu als levensdoel wordt voorgesteld. Lees verder →