Odyssee, negende gezang, vs. 336 – 412

De scheidslijn tussen criticus en nar is dun. De mainstream media selecteren de narren en negeren de critici. Soms lijkt een enkeling hieraan te ontsnappen en tot voor kort dacht ik dat Ewald Engelen een van die gelukkigen was. Ik hoop dat ik dat nog steeds mag denken. Ondanks de “gimmick” van de “schaduw elite”.

Want, ongeacht wie er op het idee is gekomen en hoe het is uitgevoerd: wat is er zo vreemd om man en paard te noemen? En wat is er zo vreemd om te vinden dat personen die ergens een vooraanstaande rol in spelen deel uitmaken van een elite, schaduw of niet? En van daaruit een gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen. Of is het zoals tegenwoordig zo vaak dat “niemand het gedaan heeft”?

Zoals er nu op gereageerd wordt lijkt het alsof het deel uitmaken van een elite gelijk staat aan het smeden van een complot: Het welbewust in goed overleg manipuleren van de zaak in eigen voordeel. Een elite is een netwerk waarin het “ons kent ons” uit welbegrepen eigenbelang elkaar de bal toespeelt, maar geen loge, maffia of andere vorm van expliciete organisatie met duistere doelen. Er is een cruciaal verschil tussen deel uitmaken van een elite en van een complot.

Dat “schaduw” had  overigens wel mogen worden weggelaten, in de eerste plaats omdat een smalle interpretatie van “elite” tot de top 500 te veel mensen buiten beschouwing laat die wel degelijk een belangrijke rol spelen in het zakelijke en politieke verkeer. Bovendien omdat dat “schaduw” onnodig associaties oproept met zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. De diverse personen hebben meegewerkt aan schadelijke zaken en zijn daarvoor verantwoordelijk. Zij hebben dat niet in het geniep gedaan. Of die lijst met precies onderzoek is samengesteld of simpelweg omdat bekend is dat die personen verantwoordelijke functies vervullen doet niet ter zake. Ze zijn ook niet schuldig, maar verantwoordelijk. Niet alleen voor de crisis, maar vooral om wat er daarna (niet) gebeurde om herhaling te voorkomen. Verder is een verwijt dat “Engelen columnist is en geen expert” onjuist. Als er een ding zo langzamerhand duidelijk is dan is het dat als het gaat om kritiek op het huidige economische systeem er geen verschil is tussen de “gediplomeerde” experts en anderen die zich serieus in de zaak verdiept hebben.

Ik neem Engelen kwalijk dat hij niet voluit achter de “gimmick” is gaan staan en laf gevlucht is achter zijn uitgever. Een duidelijke sollicitatie naar het narrenschap. Hij wil graag nog een keer uitgenodigd worden aan te schuiven bij Pauw of Knevel en uiteindelijk niemand “voor het hoofd stoten”. Helaas kan men geen omelet maken zonder eieren te breken. Eerder  leek dat niet zo. Zoals in een interview in het Parool bij het verschijnen van “De Schaduwelite”. In een poging tot contact schreef ik:

Ik reageer op je oproep aan burgers om boos te worden en uit hun luie stoel te komen. Maar waar moeten die boze burgers heen? Zoals je zelf terecht constateert, is er geen wenkend alternatief of een fraai banier waarachter men zich kan scharen. Een dergelijk alternatief lijkt me een noodzakelijke voorwaarde wil het ergens anders toe leiden dan Occupy of in het ergste geval anarchie en chaos. Ik kan me voorstellen dat je het tot stand brengen van een dergelijk alternatief niet als je primaire taak ziet. Het is geen taak voor een eenling, hoe getalenteerd ook. Maar het zelf weer achterover gaan leunen in je luie stoel (“Verder blijf ik lekker mijn column schrijven in de Groene Amsterdammer en commentaar geven vanaf de zijlijn”) lijkt me wat te makkelijk. Het gaat er om dat er een alternatief voor de huidige elite komt, schaduw of niet, en het lijkt me een morele plicht om daar als kritische geest een constructieve bijdrage aan te leveren en te proberen daar deel van uit te maken. Dat zal verder moeten gaan dan commentaar leveren vanaf de zijlijn. En ook verder dan het tijdelijk steunen van een “burgerforum EU”. Terecht vind je dat kritiek nu te veel gedomineerd wordt door rechts en conservatief gedachtengoed. Dat maakt de urgentie van een meer links alternatief alleen maar groter.

Geen enkele reactie. Dat maakt zijn kandidatuur voor het narrenschap sterker.

Bijgewerkt 230727