De CultuurPaus, Amsterdam en de Fietser
Yoeri Albrecht is iemand met het hart en de hersens op de juiste plaats. Jammer dat hij af en toe uit de bocht vliegt. Zoals recentelijk op Twitter over de fietsdoorgang van het Rijksmuseum. Die moet er niet komen vindt hij. Er zijn belangrijker zaken in de wereld, maar ik vond de denkwereld die achter zijn standpunt schuilgaat nogal verontrustend. Vandaar dit stuk.
Zijn argument is dat er door dat fietspad geen monumentale ingang van het Rijksmuseum mogelijk is. Het bestaan van zo’n ingang zou belangrijk zijn omdat we daarmee het Rijksmuseum promoten ter stimulering van het toerisme. Vervolgens worden mensen die het daar niet mee eens zijn weggezet als provinciale NIMBY’s die vinden dat alles voor hun belang moet wijken.
Het is vooral dat stimuleringsargument dat mij zorgen baart. Niet omdat het mij een onzin argument lijkt: volgens mij zal er geen toerist wegblijven vanwege het ontbreken van een monumentale ingang en je zou zelfs het ontbreken van zo’n ingang als verkoopargument kunnen gebruiken. Het lijkt er met de haren bijgesleept om het ontbreken van de monumentale ingang enige betekenis te geven.
Het argument van de stadspromotie toont een denkwereld waarin kennelijk het belang van het toerisme prevaleert boven dat van de mensen die er wonen en werken. Het toont de denkbeelden van een elite die voor het oog van de wereld wil scoren. En van Amsterdam een soort Venetië wil maken. Alles voor het toerisme, dat zich meer en meer gaat ontwikkelen tot een zorgelijk fenomeen. Door de massaliteit, maar vooral doordat het steeds meer een museaal karakter krijgt. Waarbij het feit dat er nog wat bewoners tussen de tentoongestelde stukken doorlopen eerder hinderlijk is dan een positief te ervaren deel van de belevenis. Voor mij is de hoeveelheid toeristen die de stad aankan enkele jaren geleden al overschreden. Op het moment dat je door een bus-peloton toeristen, lopend of op de fiets, aan de kant wordt gedrukt is het niet leuk meer.
Terzijde: over het nieuwe Rijksmuseum en de fietsdoorgang.
Het gebouw van Cuypers heeft nooit een monumentale ingang gehad. Wel een doorgang voor het verkeer zodat het gebouw de stad niet af zou sluiten. Het lijkt me dat als je het gebouw weer in een zo oorspronkelijk mogelijke staat onderdeel wil maken van het nieuwe museum, je dit aspect niet opeens kunt weglaten. Het argument van de afsluiting van de stad blijft geldig. Het is niet alleen visueel maar ook praktisch een probleem. Tijdens de discussie over de plannen voor het Rijksmuseum waren ook stemmen om het af te breken en daar of elders een nieuw museum neer te zetten. Dat standpunt heeft het niet gehaald, en ik meen dat daarmee de doorgang een expliciet onderdeel van het programma van eisen is geworden. Als men een monumentale entree had willen hebben dan had dat er ook in opgenomen moeten worden, en wel zodanig dat die op een manier gerealiseerd zou worden die niet conflicteert met de onderdoorgang. Daar waren best mogelijkheden voor, bijvoorbeeld door de vijver(?) op het museumplein te vervangen door een toegangsbouwsel, zoals de glazen piramide van Pei bij het Louvre. Het gezeur achteraf van Pijbes c.s. tegen de onderdoorgang is kleinzielig kosmopolitisme.
Een creatieve bouwkundige zal vast een monumentale ingang kunnen combineren met een heerlijke fietsdoorgang. Dat zou een prima oplossing kunnen worden.