Ach zo mevrouw Tonkes. Volgens u schort het aan trots op democratie.(*) Maar hoe kan ik trots zijn op een democratie waarvan steeds duidelijker wordt dat het een gesloten kaste wordt van bestuurders, vertegenwoordigers van belangenverengingen, onderzoekers, adviseurs, mediapersonen en ambtenaren die elkaar bezig houden in een ondoorzichtig spel. Waarbij vaak duidelijk wordt dat persoonlijke ambitie en voordeel een grotere rol speelt dan eerlijk afgewogen democratische besluitvorming.

Democratie is het meest wezenlijk te behouden en verbeteren aspect van onze samenleving. Maar op haar huidige stand kan ik niet trots zijn. Voor een gewone burger die niet deel uitmaakt van bovengenoemde kaste zijn er een aantal manieren om te proberen deel te nemen aan de democratie:

Stemmen bij verkiezingen is de simpelste mogelijkheid en staat bekend als passieve deelname. Als iedereen op een vertegenwoordiger kan stemmen die zijn ideeën in voldoende mate en adequaat vertegenwoordigt is er weinig reden om anders dan door stemmen deel te nemen aan de politiek. Er is ook geen reden om zich dan met allerlei inspraak en ander getut in te laten. Als de overheid het laat afweten zou bij adequate vertegenwoordiging in de controlerende organen geen actie van de burger nodig moeten zijn. De overheid moet zijn werk goed doen en de democratisch gekozen organen moeten dat goed controleren. Werkt dit dan is er alle reden om trots op de democratie te zijn en dit zal blijken uit hoge opkomstpercentages, een behoorlijke kiezers-trouw en een kwalitatief voldoende aanwas van mensen die vertegenwoordigende functies op zich willen nemen.
 
Werkt dit niet dan zal men op één of andere manier moeten doordringen tot de vertegenwoordiging, hetzij doordat de mening wordt gehoord of doordat men daar in persoon plaatsneemt om het beter te doen. Dit kan door
– Op één of andere manier in contact treden met vertegenwoordigers om die van een eigen punt te overtuigen.
– Je mening op een gezaghebbende manier in de media krijgen.
– Actief worden in een politieke partij en daar je punten in programma omgezet krijgen.
– Carrière maken in de politiek.
Op dat moment is er in zekere zin al een soort tekort in de democratie. Maar als dit werkt en daarmee de gewenste correctie tot stand komt is er nog steeds alle reden tot tevredenheid.
 
Deze mechanismen lijken echter behoorlijk stuk en dolgedraaid. Ik spreek hier uit persoonlijke ervaring die ik vrees met velen te delen. Op dat moment dreigt de democratie ten onder te gaan en moet de beuk er in. Hoe en op welke manier dat weet ik ook niet precies maar ik kan even niet trots zijn op de democratie.

(*) Column Tonkes VK 11/11/2009 "Onbeantwoorde bestuurlijke liefde", nog niet op opinie te zien