Links een fotoshop van Pete Buttigieg, minister van transport in het kabinet van Biden. Buttigieg heeft met zijn man 4 september 2021 een pasgeboren twee-eiige tweeling geadopteerd. Het getoonde object was een prototype.

Bijgewerkt 230825

Uit deel 1 :

Morele waardering of afkeuring, of iemand een goed of slecht mens is, heeft niets te maken met de aan of afwezigheid van talenten of andere hoedanigheden van die persoon, maar of hij binnen de grenzen van zijn eigen mogelijkheden een constructieve of destructieve bijdrage aan het maatschappelijk geheel levert.

Misschien vreemd, maar dat geldt ook – of misschien nog wel meer – voor de ratio ofwel logisch denken. Als een misdadiger een listig plan voor een beroving bedenkt doet hij een maximaal beroep op de ratio. Hij probeert ongewenste gevolgen van zijn daad zo goed mogelijk uit te sluiten; in de eerste plaats dat hij als dader gestraft kan worden door de autoriteiten. Zijn daad is slecht, moreel afkeurenswaardig, zijn juiste (goede) gebruik van logica maakt die daad misschien nog slechter, maar de ratio zelf is daarmee niet slecht en ook niet goed.

Ook als, zoals in deel 1 gesteld, het krijgen van “eigen” kinderen door gelijkslachtigen verboden zou moeten worden, is dat geen morele afkeuring van homoseksualiteit maar ingegeven doordat het voortbestaan van de cultuur er door wordt bemoeilijkt. Een cultuur waar ook dat paar deel van uitmaakt. Dat is in de eerste plaats een logische gevolgtrekking, die overigens juist of onjuist kan zijn. Het uitgangspunt voor die gevolgtrekking is de wens tot een zo goed mogelijke voortzetting van onze cultuur. Dat is een moreel uitgangspunt, maar dan wel een “goed” uitgangspunt. Gedrag dat de ondergang – eigenlijk de zelfmoord – van onze cultuur bespoedigt , zou ik als moreel “slecht” kwalificeren. Wie mijn cultuur schade wil berokkenen is mijn tegenstander. Het kwalificeren van dit voorbeeld als “homofoob” maakt duidelijk dat het steeds moeilijker is geworden het waarnemen van gedrag (oorzaak en gevolg) en gevolgtrekking en waardering uit die waarneming goed te scheiden. Je hoeft geen liefhebber van homoseksualiteit te zijn om te accepteren dat die bestaat. Dat het onderscheid tussen een waargenomen effect en het morele oordeel daarover moeilijker wordt komt door een toename in selectiviteit van waarnemingen. Het was altijd al zo dat men liever een gedrag-gevolg koppel waarneemt dat in het eigen voordeel werkt of het eigen vooroordeel bevestigt. Een goede bestuurder – en daaraan gekoppeld een goede journalist en een goede (sociale) wetenschapper die de bestuurder van informatie voorzien – dient zich bij de uitvoering van zijn taak zo goed mogelijk los te maken van zijn eigen vooroordelen en belangen. Anders kan hij het volk niet goed dienen. Dit is de kern van het “algemeen belang” van het “zonder last of ruggespraak”.

Ratio en Intelligentie

In aanvang is ratio eenvoudig en eenduidig. Maar ook triviaal. “Als het regent word je nat”. Redeneringen worden in de loop van de menselijke geschiedenis complexer en gaan zich ver in de tijd en over veel mensen en gebeurtenissen uitstrekken. Om die lange ketens te beheersen en aan elkaar te kunnen knopen is het geheugen van vitaal belang. Daarin moeten alle waarnemingen en eerdere redeneringen geordend en vindbaar zijn opgeslagen. Die moeten vervolgens binnen en tussen de hersenpannen van individuen uitgewisseld kunnen worden en zo leiden tot nieuwe combinaties, inzichten en conclusies. Een proces dat leidt tot een toename van kennis

Intelligentie is een uitdrukking van de rationele- en geheugencapaciteit van een individu. Het gaat niet om een sommetje maken of het simpele gevolg van een oorzaak te benoemen, maar om patroonherkenning en het begrijpen van complex samengestelde uitdrukkingen van taalkundige of wiskundige aard. Deze vaardigheden kunnen en moeten geleerd en getraind worden, maar aanleg – de fysieke mogelijkheden van de hersenen – moet aanwezig zijn.

Uiteindelijk ontstaat de Verlichting waarin de moderne ratio zegeviert over de meer klassieke ratio van het (bij)geloof. De belangrijkste ontdekker van de moderne ratio is Spinoza, die de fundamentele scheiding tussen “ziel” en “lichaam” – en daarmee tussen “god” en “natuur” – overbrugt. Maar niet wegpoetst. Dat wil overigens niet zeggen dat daarmee “objectieve” kennis van de werkelijkheid mogelijk wordt. Die kennis blijft verbonden aan de beperkingen van menselijke waarneming en menselijk verstand.

En op een dag hield Ulrich ook op een belofte te willen zijn. … toen hij nu na vaak wisselende inspanningen de top van zijn streven misschien iets dichterbij voelde komen, werd hij van daaraf begroet door het [geniale ren-]paard dat hem voor was geweest.

Robert Musil – De man zonder eigenschappen 1930-1933

Het is duidelijk dat wereldkampioenen schaken en andere genieën zeldzaam voorkomende verschijnselen zijn, en dat ook de subtop een relatief gering aantal mensen omvat. Dat het aantal vrouwen daartussen te verwaarlozen is heeft weinig met discriminatie te maken. Dit verstoort de moderne illusie van gelijkheid. Rationele vaardigheden worden sinds een jaar of vijftig weinig gestimuleerd en in toenemende mate onderdrukt. Bijvoorbeeld door jongens nieuwsgierig experimenteergedrag en vechten te verbieden. Alsof dit nog niet voldoende is, is Emotionele Intelligentie [EQ] uitgevonden, zodat de intelligent minder bedeelden ook met een “Q” kunnen pronken. En wordt er voor iedere functie van betekenis naar “sociale vaardigheden” gekeken. Met emotionele intelligentie kan men een peuter troosten, maar geen grootschalige samenwerking tussen mensen organiseren. Technologische ontwikkeling is niet mogelijk. Daarvoor is de gemene, harde mannelijke ratio onontbeerlijk. Iedereen die qua intelligentie boven het maaiveld uitsteekt heeft het moeilijk. Veel hoogbegaafden verdwijnen in oninteressante baantjes en krijgen psychische problemen. Nerds hebben meer kans op een interessante en goedbetaalde baan, maar maatschappelijk kunnen zij niet veel en zijn ze vaak eenzaam, “autistisch”.

Die intelligentie heeft vanaf de zestiger jaren kunstmatige intelligentie – zelflerende elektronische gegevensverwerking – ontwikkeld. Het lijkt er op dat die de overbodigheid van mannen als dragers van de mannelijke ratio stimuleert. Maar de gegevens en ratio waarmee die systemen worden opgeleid zijn afkomstig van de ontspoorde kapitalistische ratio. Dat zal geen verbetering zijn. Integendeel. Dit zal het einde van de mens als zelfstandig handelend en vrij wezen betekenen.

De ontwikkeling van elektronische gegevensverwerking maakte het vindbaar opslaan en bijwerken van kennis sinds de uitvinding van de hyperlink veel beter mogelijk dan de eerdere opslag in drukwerk. De ontwikkeling van AI voegde daar krachtige zoeksystemen zoals Google aan toe. Het gebruik daarvan beperkte de behoefte en daarmee de training van het geheugen en ondermijnde daarmee de menselijke intelligentie.

De ontsporing van de ratio

De ratio kan de maatschappij verbeteren zoals de periode na de verlichting aantoont. Die verbeteringen kennen grenzen en als die overschreden worden kan diezelfde ratio tot verslechtering of erger leiden. Tot de eerste wereldoorlog kan de kapitalistische ratio die de economie stuurt als positief beoordeeld worden. Overigens met zeer negatieve “bijverschijnselen”. Vanaf die tijd nemen de slechte effecten toe. Vanaf de jaren 90, toen de socialistische ratio praktisch gesproken ter ziele was, nam de verslechtering van de “toestand van de Wereld” in nog sneller tempo toe. De kapitalistische ratio kent een eigen ontwikkeling waar een individu (meestal een man) maar weinig invloed op kan uitoefenen. Die mogelijkheden nemen af op het moment dat de ratio zich over een groter deel van de samenleving uitstrekt. De wereldwijde ratio van het kapitaal is bijna niet te beïnvloeden. Of de moderne kapitalistische ratio nu een mannending is of niet is niet meer van belang. We hebben er mee te leven, ook als we die willen veranderen.

Wat is nu het antwoord van de elite op de verslechtering die de wereld in zijn greep heeft – denk aan het WEF. Laten we doen alsof we die mannelijke ratio achter ons laten en ons overgeven aan de vrouwelijke empathie! In advertenties voor leidinggevenden is het al lang in de mode om een bovenmatig belang te hechten aan sociale vaardigheden. Daaronder wordt niets anders wordt verstaan dan dat de ontspoorde ratio met empathische kunstgrepen in de breinen van de ondergeschikten moet worden gemasseerd. Laten we de menselijke broederschap vooropstellen en iedereen met liefde tegemoet treden. Ook al levert de migrant geen positieve bijdrage aan onze cultuur en maatschappij, we moeten hem met liefde omarmen. Zoals de mannelijke ratio tot goede en slechte uitkomsten kan leiden kan dat ook met de vrouwelijke empathie.

Heeft Onrust dit nu allemaal zelf verzonnen? Hier een citaat dat een belangrijke invloed heeft gehad:

The object of psycho-analysis… is the ‘effects’ still present in the survivors of the forced ‘humanization’ of the small human animal into a man or a woman.

Louis Althusser – Freud and Lacan (1964/69) in ON IDEOLOGY (1971)

Het gaat in dit citaat om psychoanalyse, het repareren van ongewenste “effecten” van de invoeging van het mensendier in de mensenmaatschappij. Daarop is het nodige aan te merken, en dat doet Lacan en daarmee Althusser ook, maar deze beschrijving van de wijze waarop dat gebeurt blijft waar. Zeker weten dat je een man of vrouw bent is van niet te overschatten belang voor de ontwikkeling van een stabiele, evenwichtige persoonlijkheid. Er kunnen afwijkingen bestaan. Of die van biologische of opvoedkundige aard zijn is niet van wezenlijk belang. Die afwijkingen zijn niet ongedaan te maken, maar men kan leren er mee te leven. Zowel de afwijking als diens sociale omgeving.

Alle afleveringen staan bij elkaar op Ratio is een mannending