Zaandam: Tuig van de Richel, Turkse Kansenparels, Watjes van Agenten, Onzichtbare Burgemeesters, Pauw, GeenStijl: het roep-circus draait weer op volle toeren. En daarna doen ook de hardste roepers weer een plas en blijft alles zoals het was. De schoorsteen moet wel blijven roken natuurlijk, dus echt revolutionaire taal kan niet worden uitgeslagen. Nou ja, heel af en toe misschien in een longread op zondag.“Zoals het was…“, maar zoals het niet kan blijven. Een groeiende staat van wetteloosheid kan niet binnen de lijntjes beantwoord worden. Evenals de Turkse Kansenparels zijn ook de Watjes van Agenten en de Onzichtbare Burgemeesters producten van een systeem. Dat systeem noemen we de “democratische rechtsstaat” waarbij het uitgangspunt is dat iedereen zich aan de regels houdt en dat degenen die dat niet doen, als ze daarop aangesproken worden gehoorzaam luisteren en dan braaf “ja juf” knikken. In plaats van er schietend van door te gaan of, bij voldoende overmacht, de juf(m) in zijn gezicht uit te lachen. Kort samengevat: vals spel kun je niet met net spel beantwoorden. Uiteindelijk zullen dan de regels zo moeten worden aangepast dat valsspelers niet met dezelfde egards behandeld worden als degenen die bij betrapping het gezag nog wel respecteren. Een diefstal is één ding. Daarna op agenten schieten een totaal andere zaak. En hoewel daar strengere straffen op staan blijft het juridisch proces, inclusief alle rechten voor de “verdachte” het zelfde. En lopen schietende agenten een onevenredige kans zelf vervolgd of zelfs veroordeeld te worden.

Daar zit de kern van ons probleem: het juridische systeem, de pijler van de democratische rechtsstaat, is volkomen verrot. En dat geldt zowel voor de wetgever die krankzinnige niet uit te voeren wetten bedenkt als voor de zogenaamd onafhankelijke rechterlijke macht als voor het politionele apparaat. Een werkelijk onafhankelijke rechterlijke macht, dat wil zeggen een die recht wil doen in plaats van kommaneuken had al lang de handdoek in de ring gegooid en gezegd: bekijk het maar met al je regeltjes maar op deze wijze kunnen wij geen recht spreken. Van die onafhankelijkheid is dan ook geen sprake. De juristen die de functie van rechter, OvJ of advocaat vervullen, maar ook die die wetten vormgeven komen allemaal uit dezelfde school van juridische faculteiten en vormen een in zichzelf gekeerde kaste die scholastiek als een goed betaalde hobby bedrijft.

Dit systeem leidt eerst tot wetteloosheid, omdat de wet niet meer te handhaven is. Vervolgens tot rechteloosheid, waarbij de basisrechten van velen geschonden worden. Op dat moment komen in het beste geval types als Duterte — democratisch verkozen president van de Phillipijnen — naar voren, die “onwettig” recht proberen te maken wat krom is. Onder luid boeroepen van de juridische kaste alhier natuurlijk. In slechtere gevallen wordt hier de sharia ingevoerd of grijpt een onbekende kolonel de macht.

In tijd van oorlog of grote nood kende de Romeinse Republiek de dictatuur. Langs democratische weg werd een dictator aangewezen die gedurende zes maanden in alles bevoegd was inclusief het (zonder proces) doden. Over dat doden moeten we ons niet te druk maken want ook onder niet dictatoriale omstandigheden dacht men daar toen een stuk luchtiger over dan nu. Voor zover ik weet kennen alle democratieën nog steeds de mogelijkheid van de noodtoestand die de zittende regering vergaande bevoegdheden verschaft, maar niet de scheiding der machten geheel opheft. Burgemeesters kunnen een (veel beperkter) noodverordening instellen, daar is vooraf instemming door de gemeenteraad noodzakelijk. Dit alles lost ons probleem niet echt op: een verrot juridisch en politioneel systeem dat grondig vernieuwd zou moeten worden.

“Straffen” is hoe dan ook geen goed uitgangspunt voor een moderne maatschappij. Uitsluiten en voor kortere of langere tijd in een situatie van wetteloosheid met soortgenoten brengen is een beter uitgangspunt. Ter dood brengen is niet nodig.

Zie verder De loden regel