Van de week schreef P. van Lenth hier Hoe werkt politiek-correct denken eigenlijk?. Vooral een introspectie van hoe dat ook al weer ging, dat denken. “Politieke correctheid” is met 28 topics het meest gebruikte trefwoord op dit blog, bovendien is de ondertitel van Harde Woorden “Incorrecte kritische beschouwingen” dus er mag wel nog wat extra aandacht aan geschonken worden. In dit blog gaat het niet om “hoe werkt het” maar “wat is het”.

In essentie is politieke correctheid niets bijzonders. Het is een andere zegswijze voor het oude spreekwoord “wiens brood men eet, diens woord men spreekt”. Bij politieke correctheid gaat het dus niet om de inhoud maar om het volgen van de mening van de leiding, van de heerser. Een PVVer kan op zijn manier evenzeer politiek correct zijn als de student die bij de professor de juiste mening verkondigt omdat dat een goed cijfer oplevert. “Politiek correct” is in het huidige maatschappelijke debat het etiket geworden voor de heersende politieke mening, met name waar het gaat om discriminatie-, integratie- en migratie-vraagstukken. Begrijpelijk als we naar de definitie kijken, want wat is er “hoger” dan de heersende, dat wil zeggen in beleidsdaden (of de afwezigheid daarvan) omgezette politieke mening van het landsbestuur, c.q. de parlementaire meerderheid waar die op rust. Maar feitelijk moet er gesproken worden over cultuur­relativisme of een andere aanduiding van de inhoud van dat denken.

Het is duidelijk dat een discussie met een politiek correct persoon moeilijk is, aangezien hij niet zijn eigen standpunten of conclusies verdedigt maar die van de heerser, waarbij hij moet vrezen bestraft of niet beloond te worden als hij een andere mening zou toestaan. En dat dit ook echt gebeurt kan men regelmatig waarnemen. Voor leden en zeker voor functionarissen van een politieke partij geldt dit het allersterkst en is het ook begrijpelijk. Als lid committeer je je om de standpunten van de partij te verdedigen en uit te dragen.

Er ontstaan vooral problemen als de maatschappelijke praktijk sterk afwijkt of gaat afwijken van de door de leiding verkondigde en door de correcten nagevolgde standpunten en het is ook pas dan dat de term beschuldigend of pejoratief gebruikt wordt. Waarschijnlijk voor het eerst bij westerse communistische partijen in de tijd dat Stalin via de Komintern de politieke lijn voorschreef, ongeacht de daadwerkelijke situatie in de verschillende landen. Hoe sterker de afwijking hoe meer de neiging ontstaat om van het politiek correcte geloof te vallen en hoe groter de kans dat men de mensen tot “zelf nadenken” aan kan zetten.

Politieke correctheid is een natuurlijk fenomeen omdat de meeste mensen op een of andere manier afhankelijk zijn van de boven hen gestelden en wel aanvoelen dat ze bestraft of op zijn minst uitgestoten kunnen worden als zij zich niet aan de leiding conformeren.