Goed, de EU is een puinhoop dat weten we al een tijdje. In bijna alle landen is er omvangrijke en groeiende oppositie tegen de EU. De oplossing die bijna unaniem door die oppositie naar voren wordt geschoven is een of ander verband van soevereine natiestaten die “alleen samenwerken waar dat nuttig is”.

Hoe naïef kun je zijn? Eigenlijk is de huidige EU precies dat. Een poging, zonder meer een slechte poging, om alleen samen te werken waar dat nuttig is. De macht is daardoor op een ondoorzichtige wijze in handen van het college van regeringsleiders, alle landen moeten een commissaris leveren en er is nog steeds sprake van allerlei veto-mogelijkheden. “Wat nuttig is” wordt op de agenda geplaatst door grote ondernemingen, economische sectoren,  en regeringen van de grote landen. Niet door de meerderheid van de (oorspronkelijke) bevolking van de EU. Voor dat laatste is een over de hele unie werkende daadwerkelijke democratie noodzakelijk.

Samenwerking tussen staten zal altijd de vorm moeten krijgen van een verdrag waar alle partijen zich aan binden. Dat verdrag kan niet tussen volkeren worden onderhandeld, dat zullen de regeringsleiders moeten doen; referenda over die verdragen zullen daaraan weinig kunnen veranderen. Als een verdrag wordt afgestemd is het de vraag of er ooit een ander verdrag kan komen, c.q. of er een regering bereid is nog eens te proberen een dergelijk verdrag te onderhandelen. Dat zou alleen zin hebben als in alle andere verdragslanden gelijktijdig ook andere regeringen gekozen worden die wel tot overeenstemming kunnen komen. Een onwaarschijnlijk gebeuren. Het is en blijft een proces dat niet erg democratisch is. De uitkomst van onderhandelingen tussen op dat moment democratisch tot stand gekomen regeringen. Precies zoals nu in de EU eigenlijk.

Dergelijke verdragen zullen altijd in landelijke wetgeving moeten worden omgezet en er zal altijd een noodzaak zijn voor een of andere vorm van controle, arbitrage en sancties. Daarvoor zijn verdragsorganisaties nodig waar automatisch macht en ambtenarij zal worden opgebouwd, en die zullen, gezien de ondoorzichtigheid per definitie van de macht die ze in het leven heeft geroepen, een ideale schuilplaats vormen voor overjarige politici en andere baantjesjagers. Net als de huidige EU. Als dit model nog verder verfijnd zou moeten worden tot een min of meer bilateraal stelsel, waarbij niet alle samenwerkende staten gezamenlijk verdragen sluiten maar iedere staat afzonderlijk met alle anderen verschillende afspraken maakt dan wordt dit allemaal nog een graadje erger.

Daarbij hebben de voorstanders van dit model een nogal naïeve kijk op “vrijhandel”. Vrijhandel is alleen acceptabel als een heleboel andere condities enigszins uniform zijn zoals belastingheffing, staatssteun, contractrecht, rechtsspraak en arbeidsvoorwaarden.

De rest van de wereld

Kunnen we dan afzien van die zogenaamd vrijblijvende vrijhandel en helemaal teruggaan naar de autonome natiestaat van voor WOII? Even de vraag in het midden latend hoe autonoom die nu eigenlijk was. Het lijkt mij dat de gevaren die vanuit de rest van de wereld op Europa afkomen dat niet toelaten. Eigenlijk is het omgekeerd: alleen al vanwege wat er vanuit de rest van de wereld op ons afkomt is er een dringende noodzaak tot enige vorm van een daadwerkelijk verenigd Europa. De migratiedruk, de instabiliteit in aanpalende regio’s, het omgaan met zich ontwikkelende economische reuzen uit Azië met miljardenbevolking. Het is ronduit lachwekkend om te denken dat individuele Europese landen, misschien met uitzondering van Engeland (vanwege leger, taal en ex-koloniën) en Duitsland (vanwege economie), daar iets in kunnen betekenen. Terzijde: Deze omstandigheden vinden hun oorzaak in de ontwikkeling van het ongeremde internationale neoliberale kapitalisme.

En de cultuur van het eigen volk dan?

Een belangrijk argument van de autonomen, zoals ik de nationalisten beter kan aanduiden, is dat de EU de cultuur en nationale identiteit ondermijnt. Dat klopt maar zeer gedeeltelijk: we kunnen beter zeggen dat de EU de Westerse cultuur en identiteit ondermijnt. Want zo ongeveer sinds het Romeinse rijk is er sprake van een Europese cultuur die zich met de kolonisatie over de wereld heeft verspreid en nu beter als Westerse of desnoods als Noord-Atlantische cultuur kan worden aangeduid. De culturen van de individuele landen zijn daar onderafdelingen van. Dat is niet onbelangrijk, maar de EU-politiek ondermijnt vooral die Westerse cultuur. Zij bemoeit zich slechts in zeer geringe mate met lokale taal, gewoonten en gebruiken. Je zou eerder kunnen zeggen dat ze die vaak beschermt. De ondermijning komt tot stand langs de weg van internationale vrijhandel, bevolkingspolitiek, zogenaamde mensenrechten en het faciliteren van de Islam. Dit is een politiek die, onder aanvoering van Duitsland, over heel Europa wordt uitgerold en die dan ook op Europees niveau bestreden moet worden. Wij hebben er niets aan als Duitsland de “vluchteling” welkom blijft heten en wij onze grenzen daarom van prikkeldraad zouden moeten voorzien.

Naar een echte federatie!

Wilt u graag weer grenscontroles als u met de auto naar het buitenland gaat? En niet alleen dat, maar ook uw voorruit volplakken met allerlei dure vignetten om in dat buitenland rond te mogen rijden? Vindt u het echt belangrijk dat de Nederlandse Staat veel meer accijns en belasting heft op benzine? Of op drank? Maakt het wat uit of uw aankoop op het internet onder het krakkemikkige Nederlandse recht valt of het iets minder krakkemikkige Duitse? Denkt u dat het lukt het ongebreidelde luchtverkeer af te remmen door belasting daarop te heffen? Vindt u het niet jammer dat onze voetbalcompetitie verziekt wordt door corrupte oligarchen uit het buitenland? Zomaar een paar vragen waarmee ik hoop aan te tonen dat een echte democratische Europese federatie geen gek idee is. Daar zitten een hoop haken en ogen aan. Zij zal niet de huidige omvang en deelnemers kunnen omvatten. Het zal op geen enkele manier de voortzetting kunnen zijn van de huidige EU. Enige ideeën over hoe zo’n federatie er uit zou kunnen zien zijn te vinden in Coup Europa.

Update: Mijn voorstel voor een federatie lijkt in niets op de zojuist uitgelekte Frans-Duitse plannen. Zie https://joostniemoller.nl/2016/06/brekend-duits-frans-plan-eu-superstaat-gelekt-merkel-kiest-vlucht-voorwaarts/