Een aantal discussies en vragen hier en elders op de mensenrechtenbloggen leiden tot de volgende nadere beschouwing:
 
Als de regering van een staat zijn inwoners of groepen daarvan niet als burger ziet maar als slaaf, onaanraakbare of zelfs behorend tot een ander, minder dan menselijk ras dan zijn er voor het "beschaafde" deel van de wereld slechts beperkte opties om daar iets aan te doen. Globaal:
– Isolatie door er geen handel meer mee te drijven en zeker geen wapenhandel.
– Steunen van eventueel gewapend verzet.
– Bezetting en vervanging van de regering.

Wat bijna zeker niet helpt is roepen dat de mensenrechten worden geschonden en of ze daar nu eens even mee op willen houden. Praten heeft pas zin als er sprake is van een stadium waarin van democratie en burgerrechten serieus werk gemaakt wordt. Voor die tijd is de enige taal die verstaan wordt fysieke druk. Dat wil zeggen dat er economische of militaire middelen moeten worden ingezet.
Er zijn veel regimes die aan windowdressing doen. In naam een democratie met burgerrechten, in feite een dictatuur. Of een oligarchie die aan elkaar hangt van corruptie en cliëntilisme. Praten lijkt dan soms te helpen. Er wordt een enkele gevangene vrijgelaten. Er krijgt iemand gratie. Meestal zal het effect op langere termijn zijn dat dergelijke regimes in plaats van een showproces tot directe liquidatie van ongewenste elementen overgaat.

Deze noodzakelijke druk is echter geen optie. Waarom niet? Omdat de belangen van onze "beschaafde" wereld het niet toestaan om geen handel te drijven. Vreemd daarbij is dat er vrijwel geen politieke partij te vinden is die die belangen werkelijk wil opofferen aan een dergelijke politiek. De meesten houden het op hulp bieden. Maar zelfs als wij hier in NL er in zouden slagen om een regering te kiezen die hier wel werk van wil maken zou dat niet lukken. Het vergt  een eenheid van de "beschaafde" wereld die nog ver te zoeken is. We kunnen dit wel "het gelijk van Mihai" noemen. Waarin hij geen gelijk heeft is dat iedere burger van de westerse wereld aldus moreel aansprakelijk gesteld kan worden voor elke misdaad die uit deze situatie voortvloeit.
In de eerste plaats omdat de lokale elites die door het ontwikkelde deel van de wereld in het zadel gehouden worden zelf de zwaarste verantwoordelijkheid dragen. Dat zij die verantwoordelijkheid niet erkennen omdat ze het hele model van die verantwoordelijkheid verwerpen doet daar niets aan af.

In de tweede plaats omdat, om ergens moreel voor aansprakelijk te zijn de persoon in kwestie een alternatieve wijze van handelen moet hebben, die voor hemzelf niet een onevenredig nadeel oplevert en die er duidelijk toe bijdraagt de misstand tegen te gaan. Behalve op het verkondigen van je mening, het stemmen op of verdergaand steunen van een politieke partij en het af en toe wat schenken aan hulp- of misschien zelfs bevrijdingsbewegingen staat de burger weinig open.

Ik acht het mogelijk dat er over 20 jaar een federale EG door partijen bestuurd wordt die de wil en de mogelijkheid hebben om een substantieel andere politiek te voeren. Mogelijk maar uiterst onwaarschijnlijk.

Dit is het vervolg op: Wat is het GROTE probleem van de mensenrechten?