Site pictogram Wat te DOEN

Hoe oppositie gecontroleerd wordt

Koning beëdigt staatsraad

Wie niet weet waar hij vandaan komt kan ook niet bedenken waar hij naartoe moet.

Regelmatig is er sprake van “gecontroleerde oppositie”. Oppositie die geen alternatief biedt, maar slechts dient om het volk het gevoel te geven dat er iets te kiezen is.

Dat nationale regeringen uitvoerders zijn van een internationale agenda kan inderdaad worden vertaald naar het feit dat nationale parlementen daar geen invloed op kunnen uitoefenen. TINA – There Is No Alternative – heerst. Politieke partijen die zich strikt binnen de regels van de parlementaire democratie laten opsluiten kunnen niet anders dan gecontroleerde politiek bedrijven. Aan de macht of in oppositie maakt niet uit.
Het blijft sleutelen in de marge.

Voor echte verandering is buitenparlementaire samenwerking nodig. Men dient de eigen achterban te organiseren en te activeren. Alleen het FvD is daarmee bezig. Helaas is die partij ontspoord. Voorwaarde voor organiseren en activeren is een wenkend en realiseerbaar alternatief. Dat alternatief zal duidelijkheid moeten scheppen hoe de internationale overheersing kan worden aangepakt (spoiler: een NEXIT gaat dat niet doen). Dat organiseren en activeren zal in beginsel binnen wettelijke kaders moeten gebeuren. Dat wordt moeilijker vol te houden naarmate de vrijheid van meningsvorming verder onder druk komt. Daarmee wordt de parlementaire democratie ondermijnd en worden de mogelijkheden om zich te organiseren beperkt.

De elite die aan de macht is, maakt oppositie binnen wettelijke kaders onmogelijk.

Maar er is nog een veel venijniger manier waarop de oppositie zonder censuur wordt gecontroleerd. Intellectuelen, inclusief intellectuelen van de oppositie, kunnen niet toekomen aan het denken en schrijven over een wenkend perspectief. Dat komt door::

  Er is geen tijd om je te verdiepen.

Het resultaat van dit geheel is dat veruit de meeste oppositionele, kritische auteurs zich gedwongen voelen om steeds op de actualiteit te reageren. En de elite zorgt er voor dat er steeds actualiteit is waar men zich over op moet winden. Ze hebben geen tijd om zich in de oorzaken van die actualiteit te verdiepen. Ze weten niet waar die actualiteit vandaan komt. En weten niet waar het naartoe zou kunnen en moeten.

Een samenvatting uit het interbellum

Uit deze samenvatting blijkt dat controle van oppositie niet nieuw is.

(1)

Wanneer de elite er niet in slaagt de intellectuelen onder controle te brengen, zijn haar mogelijkheden om in het maatschappelijk leven leidinggevend in plaats van louter overheersend te zijn uiterst beperkt. Deze hegemonie komt langs de volgende twee lijnen tot stand:

  1. een algemene levensbeschouwing, een filosofie, die haar aanhangers een intellectuele waardigheid verschaft en hun een beginsel in handen geeft om zich te onderscheiden van ideologieën die heersten op grond van dwang, en
  2. een onderwijsprogramma, een onderwijsbeginsel en een oorspronkelijke pedagogie die interessant is voor de belangrijkste groepen intellectuelen: juristen, leraren, professoren en journalisten.

De productie en verbreiding van de heersende ideologie – essentieel voor hegemonie – wordt gerealiseerd door intellectuelen. Dat betekent niet dat die zelfstandig kunnen opereren. Zij functioneren in dienst van de politiek van de heersende elite.

Dit blijkt bijvoorbeeld bij verkiezingen.

Het gaat er bij verkiezingen om “de wil van het volk” aan het woord te laten. Het medium waarin die wil tot stand komt, is de publieke opinie. Die opinie is nauw verbonden met de politieke hegemonie. Zij is het punt waar “maatschappij” en “staat”, consensus en macht, elkaar raken … De publieke opinie is de politieke inhoud van de openbare politieke wil. Die wil wordt niet spontaan geboren in elk individueel brein: er is een centrum waar zij wordt gevormd, van waaruit ze worden uitgestraald en uitgezaaid.

Het tellen van de stemmen is de slotceremonie van een proces van beïnvloeding.

(2)

Wanneer de elite haar consensus heeft verloren – niet langer leidinggevend is maar uitsluitend heersend – en slechts dwang uitoefent, betekent dit dat de grote massa’s los zijn komen te staan van hun traditionele ideologieën; dat ze niet langer geloven in wat ze voorheen plachten te geloven. De crisis bestaat precies daarin dat het oude aan het sterven is, terwijl het nieuwe nog niet geboren kan worden. Gezien de voorname rol die de politieke partijen spelen, spreekt het vanzelf dat een dergelijke crisis ook op hen zijn uitwerking heeft: op een bepaald punt in hun histories bestaan maken de maatschappelijke groepen zich los van hun traditionele partijen.

Typerend voor een dergelijke crisis is dat alles wat de elite in haar hegemoniale periode had opgebouwd op losse schroeven komt te staan: belangrijke delen van de massa herkennen zich niet meer in de intellectuelen die hen vertegenwoordigen. De rol van civiele organisaties bij de handhaving van heerschappij wordt naar de achtergrond gedrongen ten gunste van de politiek. … Ideologie en moraal van de heersende elite verliezen hun maatschappelijke geloofwaardigheid en krijgen door verlies aan inhoud een formeel en dwangmatig karakter.

De elite, die over getraind personeel beschikt, vervangt enkele mensen, wijzigt een paar programma’s en herneemt zo met veel grotere snelheid dan de oppositie dat kan, de controle die haar aan het ontglippen was, ze brengt mogelijk wat offers en stelt zich met demagogische beloften bloot aan een obscure toekomst, maar ze behoudt de macht, versterkt die voor het moment en gebruikt hem om de tegenstander te vernietigen.

Op den duur zijn dit soort hervormingen ontoereikend en komen slechts neer op een verlenging van haar duur. Daardoor kan het gebeuren dat een crisis soms tientallen jaren aanhoudt zonder werkelijk te worden opgelost. Die uitzonderlijk lange duur wijst er op dat er onoplosbare problemen bestaan en dat politieke krachten die aan het behoud en de verdediging van de macht werken toch proberen deze binnen zekere grenzen te overwinnen.

===

Rond 1930 in de gevangenis geschreven door Antonio Gramsci. De taal is door mij gemoderniseerd. Merk op dat een eigen alternatieve algemene levensbeschouwing van fundamenteel belang is voor de oppositie. Thierry Baudet heeft dat begrepen. Maar er niets van gebakken. Zo eenvoudig is dat niet.

Mobiele versie afsluiten