Kritische linksmensen verlangen vaak naar “oud-links”. Dat zou een mengsel zijn van “secularisme”, absolute vrijheid van meningsuiting en opkomen voor de werkende bevolking. En niet te vergeten de “internationale solidariteit” dat ook bij hun vertaald wordt met een afgekondigde wereldwijde broederschap der mensen. Socialisme, de strijd tegen het kapitalisme, wordt daarbij niet genoemd terwijl dat van oudsher de kern van links was. We hebben nu nog één partij die “socialisme” in de naam heeft staan: de SP. Die hoor je ook zelden iets zeggen over het kapitalisme, en zeker niets zinnigs. Politiek zijn ze vooral actief als een soort vakbond, met belangenbehartiging.
De taak van een socialistische partij is echter niet het vakbondswerk, hoewel ze daar nauwe relaties mee moet onderhouden, maar het organiseren van strijd tegen het kapitalisme, het veranderen van de maatschappelijke structuur. Toegegeven: de oud-linkse retoriek van revolutie of nationalisatie is een gepasseerd station, maar het op een of andere manier in de greep krijgen van het ontsporende kapitalisme zou bovenaan de agenda moeten staan. Het is de oorzaak van veel maatschappelijke problemen; niet alleen van de positie van de werkenden maar ook van het functioneren van recht, gezondheidszorg, onderwijs, democratie en van milieuproblemen, overconsumptie, “migratie”. Misschien is “strijd” ook niet meer het juiste woord. Aan de andere kant is “streven naar verbetering” wat al te slap.
Daarbij is er veel af te dingen op de gelijkheidsidealen die het socialisme van oudsher kenmerkt. 200 jaar falende socialistische strijd zou toch tot enige lering moeten strekken wat dat betreft. Helaas is daar bij de weinigen die nog serieuze kritiek op het kapitalisme leveren weinig van te merken. De wereldwijde broederschap, de totale “solidariteit” van alle “onderdrukten” blijft het uitgangspunt. En wie vinden ze bij die wereldwijde broederschap als “medestander”? De liberalen en christendemocraten: de pleitbezorgers en dienaren van het huidige kapitalisme. Zo ga je de slag niet winnen.
“Dividebat” (toevoeging 26/4)
De afschaffing van de dividendbelasting na bedreiging door Shell en Unilever laat goed zien dat de politiek onmachtig de belangen van het kapitaal volgt. De kans dat een andere minpres met een andere coalitie anders gehandeld had is minimaal. Ze hadden het waarschijnlijk handiger aangepakt maar uiteindelijk was het resultaat ongeveer het zelfde geweest, misschien met een paar jaar uitstel. Alleen een Europese Federatie, een staat van serieus gewicht heeft voldoende macht om een van dat kapitaal minder afhankelijke politiek te voeren. Merk ook op dat de samenloop van deze kwestie met de Brexit niet toevallig zal zijn.
Er is alle reden om het kapitalisme als te beheersen verschijnsel weer op de agenda te zetten. De fundamentele werking van het kapitaal is nog steeds hetzelfde als tijdens Marx. Zie voor een humoristische recente illustratie “Desert Island Eco
