Site pictogram Wat te DOEN

De explosie van vrijheidsniveaus (Houellebecq 1994)

Ik zou Jean-Yves Frehaut nooit meer terugzien; en trouwens, waarom zou ik hem hebben moeten terugzien? In feite waren we nooit heel close geweest. Sowieso ziet men elkaar tegenwoordig nauwelijks meer terug, zelfs wanneer een relatie in een enthousiaste sfeer van start gaat. Soms vinden er adembenemende gesprekken plaats over algemene aspecten van het leven; soms ook komt het tot een lichamelijke omhelzing. Natuurlijk worden er telefoonnummers uitgewisseld, maar doorgaans belt men elkaar niet vaak meer op. En zelfs als men elkaar wel opbelt en elkaar terugziet, maakt het aanvankelijke enthousiasme al snel plaats voor ontnuchtering en ontgoocheling. Geloof me, ik ken het leven; het zit allemaal muurvast. Die geleidelijke vervaging van menselijke relaties blijft niet zonder gevolgen voor de roman. Want hoe zou je nog kunnen vertellen over van die vurige, jarenlang voortdurende passies, waarvan de gevolgen soms generaties lang merkbaar bleven ? We zijn op z’n zachtst gezegd mijlenver verwijderd van Wuthering Heights. De romanvorm is niet bedoeld om onverschilligheid of absolute leegte te beschrijven daarvoor zou een vlakkere, beknoptere en fletsere uitdrukkingsvorm moeten worden uitgevonden.

De reden dat menselijke relaties allengs onmogelijk worden, is natuurlijk de explosie van vrijheidsniveaus waarvan Jean-Yves Frehaut zich zo’n enthousiaste heraut betoonde. Zelf had hij, daarvan ben ik overtuigd, geen enkele verhouding gehad; zijn vrijheidstoestand was maximaal. Ik zeg dit zonder verbittering. Hij was, zoals ik al zei, een gelukkig mens; maar ik voeg daar meteen aan toe dat ik hem zijn geluk niet benijd. De soort der informaticadenkers, waartoe Jean-Yves Frehaut behoorde, is minder zeldzaam dan men wellicht geneigd is te veronderstellen. In elke middelgrote onderneming is er wel een te vinden, heel soms twee. Bovendien gaan de meeste mensen er min  of meer van uit dat elke relatie, in het bijzonder elke menselijke relatie, in feite te herleiden is tot een uitwisseling van informatie (mits we uiteraard onder het begrip informatie ook mededelingen met een niet-neutraal, dat wil zeggen belonend of straffend karakter verstaan). In dat geval zal een informaticadenker algauw veranderen in een sociale-evolutiedenker. Zijn betoog zal vaak briljant zijn, en daardoor ook overtuigend; zelfs het gevoelselement kan erin worden geïntegreerd.

Uit Michel Houellebecq “De wereld van markt en strijd” (1994), p 46

Er is al zoveel goed geschreven, daar moet je niet altijd wat aan proberen toe te voegen. Hier een eerste poging om een interessante gedachte weer wat aandacht te geven.

Mobiele versie afsluiten