Hoe welsprekend men ook de feilen van de huidige orde aan de kaak stelt, tot een kritiek op die orde komt het niet, laat staan op het voorstaan van een andere orde, althans niet een orde die problemen op gaat lossen. Het blijft bij kritiek op personen met hier en daar een randje “verbetering”. Het is niet vreemd dat de maatschappelijk ontheemden noodgedwongen teruggrijpen op de oude, maar o zo foute alternatieven van Islam, nazisme of andere autoritaire ideeën. Gevoegd bij het feit dat ze van meet af aan worden weggezet als ultrarechts, populisten of erger om zo een serieuze discussie over hun terechte zorgen te ontwijken ligt complotdenken en antisemitisme al gauw op de loer. Uiteindelijk een recept voor strijd, geweld en terug naar primitieve werelden. We mogen dan van geluk spreken als zo’n teruggang tot de 19e eeuw beperkt blijft.
Het fundamentele kenmerk van de huidige politieke hegemonie is dat het individu belangrijker is dan de groep. Misschien met uitzondering van een deel van de SP en de SGP wordt dit standpunt kamerbreed gedeeld. Ook door FvD en PVV. Het probleem is dat dit uitgangspunt alleen verdedigbaar als die individuen min of meer gelijke, rationeel handelende personen zijn. Weliswaar een onhoudbare stelling die in het gezicht van de rede slaat maar die best is vol te houden zolang de ongelijkheden maar enigszins uit zicht blijven. In toenemende mate moet men zich daarvoor opsluiten in de eigen bubbel en het contact met de tegenstander, zeker intellectueel contact — voor zover men daar überhaupt nog de kwaliteiten voor heeft — uit de weg gaan.
In de negentiende en eerste helft van de twintigste eeuw was dat niet zo. Links was toen socialistisch en, het woord zegt het al, de groep (en daarmee uiteindelijk het geheel) is belangrijker dan het individu. Er was een duidelijk inzicht dat niet alle groepen dezelfde belangen hebben en dat er strijd was tussen groepen die zich daarom moesten organiseren. De uitbreiding van het stemrecht was een poging om die strijd democratisch te kanaliseren. Dat kan werken als er sprake is van een wapenstilstand waarbij de bovenliggende partij voldoende concessies doet. Op het moment dat dat niet meer lukt is groepsvorming van de onderliggende partijen de grootste bedreiging voor de macht en wordt tegengewerkt.
Groepsvorming is echter tot op zekere hoogte onvermijdelijk. Het mensendier is een sociaal dier en dus blijft de mens een sociaal wezen. Hoe meer men er in slaagt groepsvorming op zich onschadelijk te maken hoe eenvoudiger de taak om ongewenste groepsvorming zonder geweld te voorkomen. De techniek daarvoor is eigenlijk heel eenvoudig: men bemoeilijkt groepsvorming op basis van werkelijk belang en probeert de mens zo veel mogelijk tot vrijzwevend individu te maken. Die zijn dan vervolgens gemakkelijk in allerlei, bij voorkeur tijdelijke en specialistische groepen te manipuleren, waaraan het individu dan een deel van zijn identiteit ontleent, zonder overigens ooit ergens echt bij te horen. Op een of andere manier zal men ook in dergelijke groepen individu en daarmee elkaars concurrent blijven. Alleen in de roes van drugs, de trance van dance of uitputting kan men, zij het op dierlijk niveau, even verlost zijn van de last van het individu.
Er wordt wel gezegd dat het huidige “links” beter samenwerkt dan het huidige “rechts”. Dit is een illusie, opgeroepen door het feit dat “links” succes heeft, door de macht gestimuleerd en betaald wordt. En succes, dat trekt. Om Halsema te gerieven wil men wel even op de Dam gaan staan. Alleen een leiding — liever dan een leider — die een serieus plan voor een betere ordening kan en voldoende bestand is tegen de verleidingen van het complotdenken kan een serieuze bedreiging voor de macht vormen. Dat er dan een complot komt om die leiding om zeep te brengen of op illegale wijze van macht te beroven heeft zich in de realiteit al voorgedaan.
U zult begrijpen: ik ben links.
