Aan de keukentafel bespreken we het feestnummer van Volkskrant Magazine (24 november 2018). Twee artikelen strijden om voorrang. Ik vind het artikel over nieuwe rituelen het meest zorgelijk. De overkant van de tafel kiest voor champagne. Het eerste beschrijft hoe mensen meegesleurd worden in steeds extravaganter rituelen. Van babyshowers, via kinderpartijtjes, 21-dinners tot viering van de scheiding. De auteur ziet deze rituelen als een vervanging van de vroegere, kerkelijke rituelen en duidt ze als samen het leven vieren, en betekenis geven. Wij denken dat ze eerder een manier zijn om anderen te imponeren. Wie zei het ook alweer? “Geld uitgeven dat je niet hebt aan spullen die je niet nodig hebt om mensen te imponeren die je niet aardig vindt.” Mijn zorg betreft het feit dat mensen hierin meegesleept worden. Dat je er niet bij hoort als je niet meedoet. Dat je steeds maar weer nieuwe dingen moet bedenken en geld moet uitgeven dat je veelal niet hebt. Jouw feest moet beter zijn dan dat van je vrienden. Het voordeel van de oude rituelen was dat ze ieder jaar hetzelfde waren. Je kon de oude kerstballen gebruiken, de kerststal van zolder halen, je at worstenbroodjes na de nachtmis, je verstopte beschilderde eieren met Pasen. Alleen met Sinterklaas moest je origineel zijn: een surprise bedenken, een gedicht schrijven. Maar dat mocht juist geen geld kosten.
Het andere stuk gaat over de macht van reclame, en over de nieuwe vormen waar de marketingstrategen zich van bedienen: grote feesten in landhuizen waar de champagne rijkelijk vloeit. Genodigden moeten minstens 10.000 volgers op Instagram hebben, waardoor reclame vanzelf volgt. Champagne is een product met een negatieve prijselasticiteit: de verkoop stijgt naarmate de prijs hoger is. Hier gaat het om mensen die wel geld hebben, of waarvan de marketeers denken dat ze zoveel invloed hebben dat het loont ze de drank gratis aan te bieden. Conspicuous consumption, heet dat in de literatuur, al in 1899 beschreven door Thorstein Veblen. Het publiekelijk ten toon spreiden van economische macht en daarmee van sociale status. Waren het vroeger de koningshuizen en de adel die de trend zetten, nu zijn het de nieuwe rijken: de rappers en de filmsterren. Hoewel, bij het feest in het landhuis mocht ook een neef van de koning opdraven om het geheel cachet te verlenen.
