Van in chocola gevangen lichtdruppels tot telepathisch communicerende cavia’s, van hoe je nieuwetijdskinderen in hun kracht zet tot rituelen om de volle maan te verwelkomen – zomaar een greep uit de inhoud van het blad Happinez. Een column van Sylvia Witteman leidde mij naar de website van het blad. Zweef in het kwadraat, gelezen door hoog opgeleide vrouwen tussen de 30 en de 55 die houden van reizen, lezen, koken en wandelen. Wat bezielt deze vrouwen? Komt het door onvrede met de wereld: verregaand individualisme, consumptiedwang, milieuvervuiling…?
Toch biedt het blad precies dat: individualistische consumptie, alleen misschien niet heel vervuilend. Het lijkt over spiritualiteit te gaan, maar de commercie druipt er vanaf. Cursussen, samenkomsten, boeken, leermeesters: voor alles moet dik betaald. Het is geen liefdewerk oud papier. Langs die weg komen persoonlijke groei en geluk tot ons. “Maak van iedere dag een gelukkige dag”, is het motto van Happinez, maar dan in het Engels. Dat schijnt erbij te horen.
Waarom slaat dit alles juist bij deze groep vrouwen aan? Waarom vluchten intelligente, zelfbewuste vrouwen in zweef in plaats van in serieuze politieke actie? Je zou kunnen zeggen dat mannen van nature de hoeders zijn, de beschermers, en daarom meer toekomstgericht, met als gevolg dat zij de politiek in gaan. Vrouwen zoeken het dichter bij huis. Zijn vrouwen individualistischer dan mannen? Dat zou in tegenspraak zijn met de aanname dat vrouwen meer betrokken zijn op anderen, meer empathie voelen. Kennelijk vertalen zij dat eerder in het persoonlijke dan in het politieke. Mannen zijn bijna twee keer zo vaak lid van een politieke partij of andere politieke organisatie als vrouwen. Al zijn die laatsten wel iets vaker lid van een milieuorganisatie, kerk of andere ideële organisatie.
Je zou ook kunnen zeggen: als vrouwen het in de wereld voor het zeggen hadden gehad zouden we nog steeds in holen wonen. Ze zijn namelijk heel goed in het aanpassen aan bestaande situaties en zouden de holen vast heel gezellig hebben gemaakt. Maar is dat zo? Zoeken vrouwen de oorzaken van problemen eerder bij zichzelf en gaan ze daarom eerder aan zichzelf sleutelen dan aan de structuren om hen heen? ‘Het persoonlijke is politiek’ was de leus van de vrouwenbeweging van de jaren 1970. ‘Het politieke is persoonlijk’ is het huidige adagium. Al is het de vraag hoe groot het verschil tussen die twee is. Je wordt gevormd door de maatschappij en in die zin is het persoonlijke politiek en grijpt de politiek jou aan. Omgekeerd is de politiek het resultaat van een verzameling ‘persoonlijke’ politieken.
Ja maar we hebben toch Merkel, Hennis en Ybbeltje Berkmoes? Afgezien van de vraag of dat nu zulke goede politici zijn: dat zijn de uitzonderingen . Vrouwen zijn gemiddeld minder geïnteresseerd in politiek en meer in spiritualiteit, dat valt niet te ontkennen. Dat mag dan misschien vanuit de historie verklaarbaar zijn, dat is nog geen reden om ons daar bij neer te leggen. De Happinez-lezeressen willen hun leven verbeteren. Jammer dat zij hun energie niet beter gebruiken
