Er is veel gehuil over de verantwoordelijkheid van Teeven voor de tragische en onterechte dood van Dolmatov. Hij is slechts staatssecretaris maar dat maakt voor deze beschouwing niets uit. Het uitgangspunt van het debat deugde niet. Alleen als hij van discretionaire bevoegdheden gebruik zou hebben gemaakt zou hem iets verweten kunnen worden. Het getuigt van groot onbenul, of beter, van grenzeloos politiek opportunisme, om bij individuele gevallen van falen in de uitvoering de minister verantwoordelijk te houden.
Maar zelfs als er sprake is van structurele fouten, zoals hier het geval schijnt te zijn, is een veroordeling van de verantwoordelijke bewindspersoon niet vanzelfsprekend. Ons hele rechtssysteem en de uitvoering daarvan zit vol met structurele fouten. Die zijn vooral ontstaan doordat bij wetgeving en rechtsspraak veel bijzondere gevallen en procedures worden afgesproken of afgedwongen, vaak onder politieke druk van dezelfde politieke groeperingen die nu ook ach en wee roepen. De zaak wordt meestal nog complexer door Europese “regelgeving”, “beroepsmogelijkheden” en “jurisprudentie”. Deze regels zullen meestal op zich al tegenspraken opleveren maar zelfs als ze dat niet doen zal de uitvoering, meestal door een door verkeerd bezuinigen uitgedund en kwalitatief minder ambtenarenapparaat, veel problemen en kansen op fouten met zich meebrengen.
De functie van minister is een trekpop. Iedereen probeert aan hem te trekken om zijn zin te krijgen. Hij heeft slechts zeer beperkte invloed op welke bewegingen hij kan uitvoeren. En zijn verantwoordelijkheid is dan ook navenant beperkt.
De hoofdschuldigen zijn de vluchtelingenknuffelaars zelf, die het liefst de grenzen geheel open zouden zetten en elke gelegenheid aangrijpen om met hun juridisch geleerde vriendjes weer een uitzondering of pardon toe te voegen, waardoor het geheel nog ondoorzichtiger en onuitvoerbaarder wordt. Wordt wakker mensen: Er bestaat niet zoiets als een humaan vluchtelingenbeleid, als met humaan tenminste het perspectief van de vluchteling bedoeld wordt. Want iedere vluchteling is een mens en heeft voor hemzelf voldoende goede redenen om zijn omstandigheden te willen ontvluchten. We kunnen alleen vanuit eigen normen bepalen welke vluchtelingen wij willen en vooral kunnen opnemen. Naarmate de culturele en fysieke afstand tussen de vluchteling en Nederland groter is wordt het een steeds onmogelijker taak om te kunnen beoordelen of die binnen die normen valt. Daar zouden we dan ook beter maar niet aan kunnen beginnen. We moeten om te beginnen iedereen afwijzen en direct terugsturen (zonder mogelijkheid van beroep) waarvan we de status niet kunnen toetsen. Dat schept een hoop ruimte om met gevallen als Dolmatov zorgvuldig om te kunnen gaan.
