(Open brief aan de hoofdredactie en directie van de Volkskrant)
Na voor de derde keer in korte tijd mijn neus gestoten te hebben bij de forumredactie van de Volkskrant en ook nog een keer bij de Cicero-redactie en twee keer bij de ombudsman vind ik het wel tijd worden voor een kleine beschouwing over het functioneren van de o zo belangrijke kwaliteitspers in onze democratie in het algemeen en de Volkskrant in het bijzonder. Uiteraard kan snel worden tegengeworpen dat de kwaliteit van de reactie te wensen overliet, dat het niet relevant is of dat dit standpunt nu wel voldoende belicht is. Dit is mij in de afwijzingen niet bekend gemaakt. Mijn bijdragen betroffen steeds actuele onderwerpen die op dat moment in de krant zelf bediscussieerd of besproken werden en die een standpunt bevatte dat niet compleet voorbij ging aan de realiteit en dat eerder niet verwoord was. Over dit alles geen commentaar in de standaardafwijzing die ik in één geval meer dan 14 dagen later ontving:
Geachte mijnheer Onrust,
Uw bijdrage voor de Forumpagina hebben wij in goede orde ontvangen, onze dank daarvoor. Helaas zullen wij het artikel niet kunnen plaatsen.
Het grote aanbod dwingt ons tot een scherpe selectie. Uw bijdrage heeft daarbij de eindstreep niet gehaald. Dit hoeft niets te zeggen over de kwaliteit van het artikel. Over een afwijzing is geen discussie mogelijk.
Wij hopen dat deze beslissing u er niet van zal weerhouden nog eens een bijdrage voor Forum aan te bieden.
Met vriendelijke groet,
[naam redacteur]
redactie Forum/de Volkskrant
De plekken in onze democratie waar serieus gediscussieerd wordt voor een voldoende publiek zijn schaars en dat behoren ze ook te zijn. De toegang moet behoorlijk bewaakt worden. Niemand zit te wachten op een rijstebrijberg aan al of niet goed verwoorde maar nauwelijks relevant verschillende opinies. Met de toename van het bloggen is het allemaal al erg genoeg. Dat neemt niet weg dat als een discussie eenmaal begonnen is (dat kan ook door een "nieuwsbericht" zijn) het toch wel regel zou moeten zijn dat er dan plaats wordt ingeruimd om die ook goed te voeren. En dat daarbij niet in de eerste plaats gekeken wordt naar wie het zegt maar naar wat er gezegd wordt. Ik durf er wel wat onder te verwedden dat als dezelfde teksten ondertekend door Jan Marijnissen waren opgestuurd ze de andere dag in de krant hadden gestaan. Als ik zie wat er af en toe aan gezwatel op die pagina’s staat dan vraag ik me af of de afweging wel fatsoenlijk gemaakt wordt. Ik noem de belachelijke briefwisseling tussen Tahir en Kinneging.
Nu begrijp ik best dat, zeker nu het per mail verzenden wel bijzonder eenvoudig is geworden er een enorme berg bijdragen ligt. En dat bij krimpende budgetten uitbreiding van de staf om dit netjes te doen moeilijk is. Alhoewel men door het inruilen van een aantal columnisten voor meer onbezoldigde ruimte dit wel budgetneutraal zou moeten kunnen. Ik heb ook suggesties gedaan om de publicatie mogelijkheden uit te breiden door een betere combinatie met internet, methoden om het aanbod in te krimpen of om het selectieproces te stroomlijnen en daarbij ook van het internet en/of niet bezoldigde krachten gebruik te maken. Ik heb daar geen antwoord op ontvangen.
Veel fundamenteler is de vraag of er niet enigerlei vorm van regulering en controle op dit discussieplatform nodig is. Het zonder enige verantwoording en zonder enige beroepsmogelijkheid functioneren is niet meer van deze tijd. Eigenlijk sinds 1968 al niet meer. Het gaat hier weliswaar om een private onderneming maar gelijktijdig om een belangrijke publieke functie in onze democratie.
Ik stel voor om forum, brieven en aanverwante redacties te voorzien van een apart statuut en reglement. En om een raad van toezicht in te stellen. Het liefst verkozen door en misschien ook uit de abonnees. Deze zou dan tevens moeten dienen als beroepsinstantie. Uiteraard dient er voor een dergelijk beroep een drempel te worden opgeworpen in de vorm van een protestgeld dat men dient te betalen bij indiening en alleen terugkrijgt als men (gedeeltelijk) in het gelijk wordt gesteld.
Ik denk dat een dergelijk voorstel een goed wisselgeld kan zijn voor de onvermijdelijk noodzakelijke overheidssteun. En dan bedoel ik niet de fooi waar Plasterk nu mee aan komt zetten. In dat kader wil ik de suggestie van Marcel van Dam in de krant van 18 december om nauwe samenwerking of fusie met een omroep te overwegen extra in de aandacht van de directie willen aanbevelen.
Oorspronkelijk was de naam van deze bijdrage "Volkskrant Censuur". Maar ik probeer nog maar eens een keer in gesprek te komen.
