Vannacht had ik een productief nachtje. Onder andere draaide ik bij gebrek aan slaap in gedachten de film Koyaanisqatsi af. Er is geen film die ik zo precies onthouden heb. Van de meeste films zijn het enkele fragmenten. Maar hier zijn het flinke delen. Ik werd weer tot tranen geroerd. Terwijl in de film toch met een buitenaardse blik naar de mensheid gekeken wordt. De mens als mier. Het zijn die paar tussengevoegde ijzersterke “portretten” van individuen waarvan de werking fabuleus is.
Ik ben de film in 1984 gaan zien, vrij snel nadat die met 2 jaar vertraging eindelijk in het Leidseplein Theater vertoond werd. Na afloop kon ik een half uur geen woord uitbrengen. In deze film wordt niet gesproken; er zijn alleen beelden met de muziek van Philip Glass. De titel is een woord uit de Hopi-taal dat onder andere betekent: Life Out of Balance.
Terugkijkend lijkt het er op dat ik vanaf dat moment een aantal pretenties heb laten varen.
Niet dat ik daarvoor niet wist van onze nietigheid en die van mij in het bijzonder, maar tussen weten en voelen en accepteren en het aan je persoon verbinden ligt een grote afstand. Als je je altijd ongemakkelijk voelt in een groep zoals ik, maar je weet toch dat je er nu eenmaal een deel van bent, dan geeft dat spanningen. Ik denk nu dat het zien van deze beelden mij een mogelijkheid gaf die ongemakkelijke gevoelens enigszins te overwinnen.
Voor mij is het het belangrijkste kunstwerk van de 20e eeuw.
Koyaanisqatsi: Life Out of Balance (wikipedia artikel)
Verzameling stills (www.spiritofbaraka.com; bron van de hier getoonde)
film op video.google. (Dit is een film die je op een zo groot mogelijk scherm met goed geluid moet zien; Sinds een aantal jaren is hij weer goed verkrijgbaar.)
Delen van de muziek van Philip Glass kun je hier beluisteren.
